Многія прыязджаюць у Сынкавіцкую царкву, каб убачыць старажытны храм, якому больш за 600 гадоў. Помнік гісторыі і архітэктуры, які знаходзіцца ў Зэльвенскім раёне, што на Гродзеншчыне, уключаны ў мноства турыстычных маршрутаў. Аднак мала хто ведае, што сюды едуць і лячыцца. Пра гэта красамоўна сведчыць ікона, упрыгожаная залатымі вырабамі. Штогод 31 жніўня ў яе гонар праходзіць царкоўнае свята.
Царыца ікон
Прызнацца, такой колькасці каштоўных вырабаў у храмах бачыць не даводзілася. Іх, як правіла, прывозяць сюды тыя, хто з дапамогай малітвы перамог хваробы. Як выглядае, такіх нямала — магчыма, не адна сотня. Большасць вырабаў, якія знаходзяцца пад шклом іконы, гэта залатыя ланцужкі.
— Кожны месяц з'яўляецца да дзесяці новых вырабаў, і гэта толькі з золата. Сярэбраныя захоўваюцца ў алтары, — расказвае матушка Ксенія Ананка. — Гэта значыць, што нехта прыязджае і дзякуе за пачутую малітву, прыносіць ахвяру.
Ікона, якая густа завешана золатам, — гэта абраз Божай маці Усецарыцы. Менавіта ён лічыцца ў храме цудадзейным. Гэта сучасны спіс з іконы ХVІІ стагоддзя, якая захоўваецца ў манастыры на святой гары Афон у Грэцыі. Гісторыю абраза данёс з ХХ стагоддзя афонскі старац. Ён расказваў, які станоўчы ўплыў аказвае ікона на хворых з рознымі пухлінамі. З гэтага абраза сталі рабіць спісы для іншых храмаў.
— Першы выпадак выздараўлення дзякуючы нашай іконе адбыўся крыху больш за 10 гадоў таму, — працягвае расказ матушка Ксенія. — Маладой дзяўчыне з Мінска быў пастаўлены дыягназ, а па сутнасці прысуд, трэба было рабіць найскладанейшую аперацыю. Яна даведалася пра наш храм і прыехала сюды. Пасля малітвы, ідучы на аперацыю, яна здала аналізы, і яны былі добрыя. Гэтая дзяўчына прыехала да нас з букетам руж, зняла з сябе каштоўнае ўпрыгажэнне і паклала перад іконай.
Па словах Ксеніі, такіх вырабаў апошнім часам прыбавілася і ад бяздзетных сем'яў. У адных не было дзяцей чатыры гады, у другіх — васямнаццаць. Быў выпадак, калі пасля наведвання храма жанчына нарадзіла ў 51 год. І такія цуды адбываюцца і да гэтага часу. Дарэчы, у храме два разы на месяц адбываецца спецыяльны малебен аб хворых.
Вядома, не магла не цікавіць ахоўнасць такой колькасці золата і срэбра. Сапраўды, кажа Ксенія Ананка, у царкве былі спробы выкрасці каштоўнасці. Праўда, давесці гэту чорную справу да канца зладзеям не ўдалося, але пасля такіх выпадкаў на іконе ўстанавілі сучасную сігналізацыю і відэаназіранне, таму цяпер ніхто не спрабуе зрабіць замах на «царыцыну» ахвяру.
Каму ікона, каму пісьмёны...
Акрамя іконы, у храме ёсць і іншыя цуды. Старажытная царква ахутана таямніцамі. Некалькі гадоў таму на сценах знойдзены графіці на грэчаскай мове. І хоць пабудова датуецца ХV стагоддзем, надпісы сведчаць пра тое, што храм значна старэйшы. Магчыма, гэта ХІІ стагоддзе, на што паказваюць і славутыя збаны-галаснікі, уманціраваныя ў сцяну для асобай акустыкі. Такія галаснікі ёсць у самым старажытным храме ХІІ стагоддзя — Каложскай царкве ў Гродне.
Што датычыцца фрэсак, дык іх выяўлена чатыры, кажа матушка Ксенія. Невялікія квадраты з пісьмёнамі знаходзяцца на дзвюх сценах храма. Наўрад ці іх будзе больш, бо ўся фарба ўжо знята. Частка фрэсак расшыфравана, астатнія яшчэ ў рабоце. Цікава, што такія пісьмёны не знойдзены ні ў адным іншым храме. Відавочна, што гэта замак-крэпасць, аб чым нагадвае і галоўны фасад з вежай і байніцамі. Тут прыгадалі і той факт, што ў замку, ужо значна разваленым, у ХІV стагоддзі хаваўся вялікі князь Вітаўт. Ён і перабудаваў замак у храм. Асвяцілі яго ў 1407 годзе ў гонар святога архангела Міхаіла.
Усім мірам
Дзіўна, але храм за 600 гадоў амаль не пацярпеў: як яго тады пабудавалі, так ён зараз і стаіць. Праўда, яго прызначэнне не заўсёды было царкоўным.
— Храм быў вельмі прыгожы, тут было мноства ікон, — расказвае суразмоўнік. — Аднак у савецкі час тут размяшчалася збожжасховішча. Усё, што было каштоўнага, вывезена. Сцены былі пабелены ці замаляваны алейнай фарбай — толькі нядаўна яе знялі.
Яшчэ не так даўно храм стаяў у будаўнічых лясах. Цяпер яны зняты, бо частка работы зроблена. Каб паказаць старажытную кладку, частку сцяны не закрывалі, пакінулі цаглянай. Да вокнаў сцены атынкаваны і пафарбаваны. Усе работы вядуцца сіламі храма па меры збору сродкаў. Іх ахвяруюць прыхаджане, турысты і мецэнаты. Ужо зроблены алтарная частка, дубовы іканастас з пісанымі іконамі. Таму раім наведаць гэты велічны храм, каб ушанаваць цудадзейную ікону.
Маргарыта УШКЕВІЧ
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
Васілеўскія такія: на Зямлі і ў космасе ліхія!
