Пашыраюцца магчымасцi выкарыстання банкаўскiх плацежных картак i ўзмацняецца абарона iнтарэсаў iх трымальнiкаў. Гэта прадугледжана адпаведнай пастановай праўлення Нацбанка. Пра асноўныя моманты, прапiсаныя ў дакуменце, спецыялiсты Нацбанка расказалi на вiдэабрыфiнгу. У нашай краiне за першы квартал бягучага года вырасла колькасць банкаматаў, iнфакiёскаў i плацежных тэрмiналаў, а банкi ў пандэмiю iмкнуцца скарацiць асабiстую прысутнасць клiентаў у аддзяленнях.
Абнаяўлiваць — права, а не абавязак банкаў
З 5 чэрвеня 2020 года выдача наяўных грашовых сродкаў трымальнiкам картак можа ажыццяўляцца ў арганiзацыях гандлю i сэрвiсу, размешчаных у сельскай мясцовасцi, малых гарадскiх паселiшчах, а таксама па-за населенымi пунктамi, удакладнiла начальнiк Галоўнага ўпраўлення плацежнай сiстэмы i лiчбавых тэхналогiй Нацыянальнага банка Таццяна Рускевiч. З 1 студзеня 2022 года гэта паслуга можа аказвацца на ўсёй тэрыторыi краiны.
Выдача наяўных грашовых сродкаў у арганiзацыях гандлю (сэрвiсу) трымальнiкам картак будзе ажыццяўляцца з выкарыстаннем касавага абсталявання пры наяўнасцi дастатковай сумы грашовых сродкаў на рахунку, доступ да якога забяспечваецца карткай, а таксама дастатковай для выдачы сумы наяўных грашовых сродкаў, якая можа быць праведзена праз касавае абсталяванне.
Спецыялiст асобна падкрэслiла, што выдача наяўных у крамах па картках будзе правам, а не абавязкам банкаў i арганiзацый гандлю i сэрвiсу. Паводле яе слоў, падчас работы над праектам пастановы высветлiлася, што многiя банкi былi зацiкаўлены ў прадастаўленнi такога сэрвiсу. Цяпер яны рыхтуюцца да таго, каб даць такую паслугу сваiм клiентам, але аб канкрэтнай колькасцi банкаў i арганiзацый казаць пакуль яшчэ рана.
Без улiку курсавых рознiц
Акрамя таго, урэгулявана пытанне адлюстравання па рахунку аперацыi, здзейсненай у беларускiх рублях пры выкарыстаннi карткi, разлiк па якой ажыццяўляецца пры ўдзеле замежнага банка. Напрыклад, безнаяўны плацеж за паслугу аўтамабiльнай перавозкi з дапамогай выкарыстання сэрвiсу Яндэкс.Таксi, Ubеr або плацеж за тавар, работу, паслугу, якiя рэалiзуюцца ў арганiзацыi гандлю (сэрвiсу), што знаходзiцца за межамi нашай краiны, цана на якiя паказана ў беларускiх рублях.
Усе аперацыi, якiя здзяйсняюцца ў беларускiх рублях, будуць адлюстроўвацца па рахунку, доступ да якога забяспечваецца карткай, у беларускiх рублях у суме, роўнай цане тавару, працы, паслугi, без улiку курсавых рознiц, якiя ўзнiкаюць пры разлiках па такiх аперацыях за кошт удзелу ў ланцужку разлiку замежнага банка.
Iмгненнае iнфармаванне
Уводзяцца дадатковыя патрабаваннi да банка-эмiтэнта, накiраваныя на забеспячэнне паўнаты i своечасовасцi давядзення iнфармацыi, звязанай з аказаннем банкаўскiх паслуг.
У прыватнасцi, у выпадку змены «адчувальных» умоў дагавора аб выкарыстаннi карткi (крэдытнага дагавора), такiх як пералiк i памеры ўзнагароджанняў, якiя бяруцца з клiента, i наяўнасцi абавязкаў уводзiцца дадатковае патрабаванне да банка-эмiтэнта апавяшчаць клiента аб такiх зменах з выкарыстаннем толькi электронных каналаў iнфармавання.
Банкi павiнны паведамляць клiентам аб такiх зменах з выкарыстаннем iндывiдуальнага электроннага канала iнфармавання: гэта могуць быць SMS-паведамленне, рush-апавяшчэнне, iнфармацыя, накiраваная з дапамогай выкарыстання месенджараў, электроннай пошты, iнтэрнэт-банкiнгу, мабiльнага банкiнгу.
Акрамя таго, зараз у фiзiчнай асобы з'яўляецца рэальнае права атрымаць свае грошы назад абсалютна без праблем, калi з карткi без яго ведама знялi грошы. Уводзiцца патрабаванне аб бясплатнай падачы i разглядзе заявы трымальнiка карткi банкам-эмiтэнтам у выпадку пакрыцця клiенту — фiзiчнай асобе — спiсаных грашовых сродкаў па аперацыях, не санкцыянаваных трымальнiкам карткi.
Банкаматаў менш не становiцца
Цiкава, а хто першы пачне даваць гатоўку ў крамах? Начальнiк упраўлення электронных плацежных iнструментаў Галоўнага ўпраўлення плацежнай сiстэмы i лiчбавых тэхналогiй Нацбанка Вольга Антановiч растлумачыла, што для рэалiзацыi гэтага сэрвiсу банкам трэба ў першую чаргу спачатку распрацаваць праекты дадатковага пагаднення да дагавораў эквайрынгу з арганiзацыямi гандлю i сэрвiсу, а таксама дапрацаваць праграмнае забеспячэнне плацежных тэрмiналаў.
Адказваючы на пытанне аб тым, як прыняцце пастановы № 155 адаб'ецца на колькасцi банкаматаў i iнфакiёскаў, Вольга Антановiч растлумачыла, што банкi размяшчаюць iнфраструктуру, зыходзячы з прагназуемай колькасцi аперацый i планаваных выдаткаў на абслугоўванне прылад. «Банкi разлiчваюць магчымы эканамiчны эфект i з улiкам яго прымаюць рашэнне аб мэтазгоднасцi ўстаноўкi альбо дэмантажу прылад самаабслугоўвання. Мы лiчым, што пры ўкараненнi сэрвiсу выдачы наяўных грашовых сродкаў з выкарыстаннем картак у арганiзацыях гандлю i сэрвiсу банкi змогуць больш рацыянальна выкарыстоўваць iснуючую праграмна-тэхнiчную iнфраструктуру», — сказала Вольга Антановiч.
Паводле iнфармацыi Нацбанка, у I квартале колькасць банкаматаў у Беларусi вырасла на 42 адзiнкi — да 4 336, iнфакiёскаў стала больш на 32, iх цяпер 3112. Плацежных тэрмiналаў у краiне 173 549 (прырост больш чым на 300 адзiнак). «Такiм чынам, мы бачым, што iнфраструктура банкаў не скарачаецца, а наадварот, колькасць абсталявання павялiчваецца», — заявiла спецыялiст.
Мiнiмум асабiстай прысутнасцi ў банках
Прадстаўнiкi фiнансавага рэгулятара таксама распавялi, як банкi працуюць у цяперашняй эпiдэмiялагiчнай сiтуацыi i як змянiлася колькасць безнаяўных аперацый.
У першым квартале гэтага года доля безнаяўных плацяжоў вырасла на 4,4 працэнтнага пункта — да 49,3 %. Па вынiках студзеня—сакавiка мiнулага года гэты паказчык складаў 44,4 %. Нацбанк мяркуе, што доля безнаяўных разлiкаў будзе i ў далейшым павялiчвацца.
Таццяна Рускевiч дадала, што Нацыянальным банкам прыняты максiмальна магчымыя меры для таго, каб вызвалiць насельнiцтва ад асабiстай прысутнасцi ў банках, каб клiенты маглi дыстанцыйна забяспечваць усе плацежныя патрабаваннi. «Усе паслугi можна атрымлiваць ад банкаў у тым зручным фармаце, якi дазваляе заставацца дома. Мы спадзяёмся, што доля безнаяўных разлiкаў будзе павялiчвацца».
Раней Нацбанк з-за пандэмii рэкамендаваў банкам аўтаматычна падаўжаць тэрмiны дзеяння картак. Рэгулятар таксама папрасiў банкi вырашыць пытанне з устаноўкай больш сучасных плацежных тэрмiналаў, якiя знаходзяцца ў iх на эквайрынгавым абслугоўваннi ў арганiзацыях гандлю i сэрвiсу. Рэгулятар тлумачыў, што ва ўмовах напружанай эпiдэмiялагiчнай сiтуацыi сталi паступаць звароты пакупнiкоў, якiя скардзiлiся на тое, што iм даводзiцца перадаваць карткi ў рукi касiру, каб зрабiць аплату. Пытанне вырашылася на карысць спажыўцоў.
Сяргей КУРКАЧ
Мерапрыемства праводзіцца на добраахвотнай аснове.
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
