Памятаеце, што адна выкінутая батарэйка здольна забіць вожыка, двух кратоў і тысячу дажджавых чарвякоў? Пазбегнуць гэтага можна, калі ўтылізаваць такія небяспечныя адходы правільна. У Мінску ўжо даўно ў многіх крамах, офісах і нават у жылых дамах стаяць спецыяльныя кантэйнеры для электрычнага і электроннага абсталявання. Нядаўна падобныя з'явіліся і ў Салігорскім раёне.
Спадзяёмся, у вас дома ўжо ёсць скрынкі або пакеты, куды вы сартуеце шкло, пластык і паперу. Час да іх дадаць яшчэ і спецыяльны «кантэйнер» для электроннага і электрычнага абсталявання. Батарэйкі, люмінесцэнтныя лямпачкі, мабільныя тэлефоны і падобныя рэчы належаць да небяспечных адходаў, бо змяшчаюць у сабе рэчывы, якія забруджваюць навакольнае асяроддзе (цяжкія металы, азонаразбуральныя рэчывы і іншае). У Беларусі сістэма збору такіх адходаў ад насельніцтва пачала фарміравацца пасля прыняцця Указа Прэзідэнта ад 11.07.2012 № 313 «Аб некаторых пытаннях абыходжання з адходамі спажывання». Аднак да гэтага часу ў многіх рэгіёнах нашай краіны, асабліва ў невялікіх гарадах, існуюць некаторыя праблемы з тым, каб арганізаваць збор і перапрацоўку электрычнага і электроннага абсталявання. Як сцвярджаюць спецыялісты, акрамя фінансавых цяжкасцяў на гэта ўплываюць яшчэ адсутнасць зацікаўленасці і нізкая інфармаванасць мясцовых жыхароў.
— Прыярытэтнымі кірункамі ў галіне абыходжання з адходамі электрычнага і электроннага абсталявання з'яўляюцца іх выкарыстанне і абясшкоджванне, — падкрэсліў начальнік упраўлення рэгулявання абыходжання з адходамі Мінпрыроды Вадзім ДЗЯМКО. — Такія адходы часта змяшчаюць у сабе акрамя небяспечных кампанентаў патрэбныя рэсурсы — пластмасу, каштоўныя і іншыя металы і г. д., што робіць іх перапрацоўку прывабнай і спрыяе захаванню прыродных рэсурсаў. Заканадаўчыя акты вызначаюць для сфер гаспадарання парадак патрабаванняў да збору, захоўвання і перадачы на перапрацоўку гэтых відаў адходаў. Хацелася б, каб і насельніцтва, а асабліва моладзь, таксама было ўцягнута ў гэты важны экалагічны працэс.
Ініцыятыва «Стварэнне сістэмы збору адходаў электроннага і электрычнага абсталявання на тэрыторыі Салігорскага раёна Мінскай вобласці» рэалізуецца ў межах праекта «Экаманіторынг», што фінансуецца ЕС, рэалізуецца ПРААН у партнёрстве з Мінпрыроды.
Салігорскі раён — найбольш паспяховы з эканамічнага пункту гледжання. Па падліках спецыялістаў, штогод тут утвараецца да 900 тысяч тон адходаў электроннага і электрычнага абсталявання. Аднак сістэма іх збору да гэтага часу знаходзіцца на нізкім узроўні.
— У 2018 годзе мы планавалі сабраць у раёне як мінімум 160 тон адходаў электроннага і электрычнага абсталявання, а ў выніку аб'ёмы не перавысілі і 15 тон — гэта вельмі мала, у той час як астатнія віды адходаў тут збіраюцца даволі паспяхова, — адзначыла намеснік старшыні савета БГА «Экалагічная ініцыятыва», кіраўнік ініцыятывы па комплекснай сістэме паасобнага збору адходаў электроннага і электрычнага абсталявання ў Салігорскім раёне Вольга ВОЛКАВА. — Для параўнання: у Шумілінскім раёне аб'ём збору адходаў ЭЭА на аднаго чалавека ў год складае каля 1,47 кілаграма, у Салігорскім раёне — усяго каля 0,01 кілаграма на чалавека ў год.
Спецыяліст падкрэсліла, што перш чым купіць электроннае і электрычнае абсталяванне, трэба ўважліва вывучыць інфармацыю пра тыя рэчывы, якія яно змяшчае. Зусім нядаўна экалагічнымі лічыліся люмінесцэнтныя лямпачкі. Так, яны дапамагаюць эканоміць электраэнергію, але яшчэ кожная з іх змяшчае да пяці міліграмаў ртуці, якая лёгка можа трапіць у навакольнае асяроддзе, калі лямпачка, напрыклад, разаб'ецца. Ужо даўно прыдумалі больш экадружалюбны варыянт — святлодыёдныя лямпы.
Сетка кантэйнераў, якія ўстанаўліваюцца ў межах ініцыятывы, прызначана спецыяльна для небяспечных адходаў. Гэта значыць, што ртуцьзмяшчальныя лямпачкі ў іх не разаб'юцца і ніякія небяспечныя выпарэнні не будуць выдзяляцца. Таксама, па словах спецыялістаў, у найбліжэйшы час у Салігорску плануецца адкрыццё стацыянарнага пункта збору электроннага і электрычнага абсталявання, куды кожны ахвотны зможа прынесці лямпачкі, батарэйкі і іншае, або за грошы здаць буйнагабарытную тэхніку. Акрамя таго, будзе працаваць перасовачны нарыхтоўчы пункт. Гэта дазволіць збіраць шкодныя адходы ў аддаленых населеных пунктах, ахапіўшы ўсю тэрыторыю раёна. Далейшую транспарціроўку і экалагічна бяспечную перапрацоўку сабраных адходаў будзе забяспечваць прадпрыемства «БелВТІ».
Куды здаць непрыдатную для выкарыстання тэхніку?
Старую тэхніку можна прывезці ў пункт прыёму, які размешчаны ў Мінску па вуліцы Славінскага, 1. Вам заплацяць ад 25 капеек за 1 кілаграм адходаў.
Для ўтылізацыі буйнагабарытнай тэхнікі можна выклікаць службу «БелВТІ таксі» (праз інтэрнэт або па тэлефонах: 8 (017) 369-83-23, 8 (017) 369-83-63, 8 (029) 626-88-57, кароткі нумар 7383 усіх мабільных аператараў). Служба таксі працуе не па ўсёй Беларусі, азнаёміцца са спісам населеных пунктаў можна на сайце арганізацыі.
Малагабарытную тэхніку можна здаць у любыя буйныя непрадуктовыя крамы. Для тэлефонаў і іншых гаджэтаў там жа ўсталяваныя «зялёныя» кантэйнеры.
Куды здаць іншыя віды адходаў, можна даведацца на «Зялёнай карце» grееnmар.bу або ў аднайменнай мабільнай праграме.
Кацярына КІРЭЕВА, фота аўтара
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
