Дырэкцыя Мінскага міжнароднага кінафестывалю раскрыла карты гэтага года да канца — цяпер мы ведаем не толькі ўдзельнікаў конкурсных праграм, але і змест пазаконкурсных секцый. Тут вам і фестывальныя сенсацыі, і знакамітыя аўтары, і фільмы на стыку ігравога і дакументальнага кіно, і карціны з лонг-ліста прэміі «Оскар». Але што кожны раз прыцягвае асаблівую ўвагу —«Лістапад» нарэшце назваў удзельнікаў Нацыянальнага конкурсу і пазаконкурснай праграмы беларускага кіно. На фоне мінулагодняга скандалу, што датычыўся забароны Міністэрствам культуры паказу некалькіх адабраных дырэкцыяй фільмаў, падборка выглядае свядомай рэабілітацыяй.
Гэтым разам кінафестываль нават не паказвае адсутнасць цэнзуры, а падкрэслівае яе. Калі хто помніць, на адной з прэс-канферэнцый перад мінулагоднім «Лістападам» прадстаўнікі дырэкцыі паведамілі, што Міністэрства культуры, адзін з заснавальнікаў кінафестывалю, на адмысловай закрытай камісіі выключыла з Нацыянальнага конкурсу некалькі фільмаў. Агучанае выклікала рэзананс і абвінавачанні ў цэнзуры, а некаторыя аўтары, што меліся ўсё ж такі ўдзельнічаць, знялі свае фільмы з праграмы конкурсу.
У сёлетнім 26-м «Лістападзе» ўдзельнічаюць і тыя, каго знялі, і тыя, што зняліся. У прыватнасці, карціна Андрэя Куцілы «Стрыптыз і вайна», як мы пісалі, увайшла ў праграму ўжо не Нацыянальнага, а Асноўнага конкурсу дакументальнага кіно. Праўда, для гэтага ёй трэба было прайсці праз шэраг прэстыжных міжнародных фэстаў.
У Нацыянальным конкурсе паўдзельнічае адхіленая летась работа Аляксандра Міхалковіча «Мая бабуля з Марса», у якой аўтар расказвае пра сваю бабулю, што жыве ў Крыме. Таксама ў секцыю беларускага кіно вярнуліся фільмы «Перазімаваць» Евы-Кацярыны Махавай і «Пляж/Лес/Тамбур» Кірыла Галіцкага і Святланы Казлоўскай, якія аўтары ў знак нязгоды летась адазвалі самі.
Самай «густанаселенай» у Нацыянальным конкурсе зноў стала дакументальная частка. Беларускі глядач зможа ўбачыць лаўрэата найпрэстыжнейшага ў сферы неігравога кіно кінафестывалю ІDFА — фільм Summа Андрэя Куцілы. У 2018 годзе карціна пра стасункі паміж пажылым польскім мастаком Анджэем Струмілам і маладой мастачкай з Мінска была адзначана ў Амстэрдаме як найлепшы фільм сярэдняй працягласці.
Прэм'ера «Чыстага мастацтва» Максіма Шведа адбылася на Кракаўскім кінафестывалі. Стужка даволі трапна паказвае Мінск праз так званы ЖЭС-арт — фігуры, якія ўтвараюцца на сталічных пабудовах пасля замалёўвання гарадскімі службамі графіці і надпісаў, і натхнёны гэтымі формамі абстрактны жывапіс мастака Захара Кудзіна. Цікавасць выклікае работа «Хронікі ртуці» Бена Геза і Сашы Кулак, бо апошняя вядома нам як суаўтар стыльнай і глыбокай «Саламанкі».
У дакументальную праграму конкурсу ўвайшлі дзве работы «Беларусьфільма»: «Адна сям'я» Наталлі Жамойдзік уяўляе сабой даволі павярхоўны аповед пра дзяцей з дзіцячага дома, што трапілі ў розныя сем'і, а «Вялікае падарожжа князя Мікалая Хрыстафора Радзівіла Сіроткі» Юрыя Цімафеева цікавае хіба лікбезам пра нашу культурную спадчыну. Ужо згаданая карціна «Перазімаваць», што паказвае вясковых старых, якія на зіму пераязджаюць у спецыяльны дом сезоннага пражывання, «Гульня ў класікі» Дар'і Дзямура і «Трэнер» Вольгі Абрамчык дапаўняюць дакументальную частку.
З шасці анімацыйных фільмаў, уключаных у конкурс, чатыры створаны на Нацыянальнай кінастудыі, прычым амаль выключна рэжысёрамі-жанчынамі, сярод якіх Алена Пяткевіч, Ірына Кадзюкова, Таццяна Кубліцкая і іншыя. Затое ў ігравую частку ўвайшлі толькі незалежныя праекты. На «Лістападзе» глядач, нарэшце, зможа пабачыць кароткаметражку па прозе Віктара Марціновіча «Возера радасці» Аляксея Палуяна, якая ўжо атрымала прызы на фестывалях у ЗША, Іспаніі і Грэцыі.
Юлія Шатун, якая два гады таму станоўча прагучала сваім фільмам «Заўтра», а цяпер вучыцца рэжысуры ў Маскве, разам з Мікітам Аляксандравым прадставіць новую карціну «Апошні дзень гэтага года». Новую работу Мікіты Лаўрэцкага «Сашына пекла» глядач чакае яшчэ з яе прэм'еры на Маскоўскім кінафестывалі.
Нарэшце эксперыментам дырэкцыя назвала ўключэнне ў Нацыянальны конкурс фільма «1986» нямецкага рэжысёра Лотара Херцага і растлумачыла сваё рашэнне тым, што ў здымачнай групе працавала вялікая колькасць беларусаў, сюжэт датычыцца нашай краіны і па духу карціна беларуская. Між тым журы, у якое ўвайшлі польскі рэжысёр Кшыштаф Занусі, адборшчык Гётэбаргскага кінафестывалю Фрэдзі Ольсан і беларуская дакументалістка Вольга Дашук, будзе дадзена права не разглядаць «1986» у якасці конкурснага фільма.
Чатыры стужкі ўключаны ў пазаконкурсную праграму «Беларуская панарама», а чаканая работа «ІІ» Улады Сяньковай, прэм'ера якой толькі-толькі прайшла на Варшаўскім кінафестывалі, на «Лістападзе» трапіла ў секцыю «Спецыяльныя паказы».
Рэабілітаваны Нацыянальны конкурс будзе дэманстравацца з 5 да 7 лістапада ў кінатэатры «Беларусь».
Вольга МІЦКЕВІЧ
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».