У Беларусі праходзіць тыдзень імунізацыі. Пра тое, як мяняецца нацыянальны каляндар прышчэпак і якая вакцына можа там з'явіцца ў хуткім часе, як працуюць з «антыпрышчэпачнікамі» і якія прышчэпкі трэба абавязкова мець дарослым, расказалі спецыялісты.
У чым перавагі нашага календара?
— Вакцынацыя дазваляе папярэдзіць смерць 2—3 мільёнаў чалавек, — кажа каардынатар праграм Сусветнай арганізацыі аховы здароўя па інфекцыйных хваробах Вячаслаў Гранькоў. — Штодзень у свеце толькі ад адру памірае 450 чалавек. Кожны год ад ускладненняў сезоннага грыпу на планеце памірае ад 300 да 650 тысяч чалавек. Дзякуючы імунізацыі краіна можа быць добра абаронена, але насельніцтва актыўна мігрыруе, і ні адна краіна не абаронена ад прывазной інфекцыі.
У 2018 годзе, паводле інфармацыі эксперта, у Еўрапейскім рэгіёне больш за 82 тысячы чалавек захварэла на адзёр, 72 чалавекі памерла. І такіх выпадкаў не было б, калі б гэтыя людзі былі прышчэплены.
Вячаслаў Гранькоў вылучыў некалькі станоўчых момантаў існуючай сістэмы імунізацыі ў нашай краіне. Па-першае, гэта стабільна высокі ахоп прафілактычнымі прышчэпкамі па большасці вакцын нацыянальнага календара. У прыватнасці, ахоп 3-й дозай вакцыны супраць гепатыту В складае ў Беларусі 98 %, у той час як сярэднееўрапейскі паказчык — 81 %. Гэта дазваляе стварыць так званы калектыўны імунітэт і не дапусціць распаўсюджання сур'ёзных хвароб.
Па-другое, у Беларусі дастаткова гнуткая сістэма: нацыянальны каляндар прышчэпак пастаянна мяняецца. Некаторыя прышчэпкі, якія не даказалі ў свеце сваёй эфектыўнасці, адтуль выключаюцца. Напрыклад, так было з другой і трэцяй рэвакцынацыяй БЦЖ.
— Іх эфектыўнасць не пацвердзілася. А вось першая прышчэпка БЦЖ папярэджвае развіццё туберкулёзнага менінгіту і вокамгненнага туберкулёзу, таму ў календары яна засталася. Пастаянны рух — гэта здорава! — упэўнены спецыяліст.
Вячаслаў Гранькоў выказаў спадзяванне, што ў хуткім часе ў нацыянальным календары з'явіцца і прышчэпка ад віруса папіломы чалавека (ВПЧ), якая дазволіць папярэдзіць 90 % раку шыйкі маткі. Зараз у нашай краіне яна робіцца па жаданні на платнай аснове. Вакцынуюцца дзяўчаты да пачатку палавога жыцця.
— Краіны, якія раней пачалі такую вакцынацыю, у снежні 2019 года рапартавалі аб знікненні анкалагічных хвароб жаночай палавой сферы. А ў Беларусі пік гэтай хваробы назіраецца ў жанчын ва ўзросце 40—44 гадоў, — дадае дацэнт кафедры дзіцячых інфекцыйных хвароб Беларускага дзяржаўнага медыцынскага ўніверсітэта Наталля Галькевіч.
Плана ахопу прышчэпкамі не існуе
У нацыянальны каляндар уносяцца прышчэпкі супраць тых хвароб, якія могуць мець масавае распаўсюджанне і прыводзіць да цяжкіх наступстваў. І наша краіна, як і іншыя, ідзе па шляху пашырэння пераліку абавязковых вакцын. У прыватнасці, апошнім часам усіх дзяцей прышчэпліваюць ад гемафільнай інфекцыі, што дазваляе абараніць ад менінгіту, выкліканага гэтым узбуджальнікам, менінгаэнцэфаліту, атытаў, сінусітаў і іншых хвароб, расказала намеснік галоўнага ўрача Рэспубліканскага цэнтра гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя Ірына Глінская. Раней такая прышчэпка рабілася толькі ў групах рызыкі. Акрамя таго, сёння пры выбары вакцын аддаюць перавагу камбінаваным, якія дазваляюць з дапамогай адной прышчэпкі атрымаць антыцелы ад некалькіх інфекцый. Гэта дазваляе зменшыць колькасць наведванняў паліклінікі.
— Даводзіцца чытаць на форумах у інтэрнеце, быццам бы ў нас ёсць нейкі план па ахопе прышчэпкамі, які нам неабходна выканаць. Ніякага плана няма. Лічба ахопу ў 97 % — навукова абгрунтаваная. Калі мы яе прытрымліваемся, у нас могуць быць прывазныя выпадкі інфекцый, але распаўсюджання; як мы гэта бачым ва Украіне і шэрагу краін Еўропы з адром, яны не атрымаюць. У іх таксама адзёр адсутнічаў, а сёння яны прыйшлі да тысяч выпадкаў, — адзначае Ірына Глінская.
«Антыпрышчэпачнікаў» пераконваюць
На працягу апошніх гадоў, дарэчы, у Беларусі падтрымліваецца аптымальны ахоп прышчэпкамі — 97 % дзяцей і 95 % дарослых, паведаміла намеснік начальніка аддзела гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя Іна Карабан.
— Мы шмат увагі аддаём тым, хто адмаўляецца ад прышчэпак, і папярэджваем бацькоў аб небяспеках. Сёння шмат станоўчай інфармацыі, а тыя адмоўныя даныя, на якія спасылаюцца бацькі, як правіла, навукова не абгрунтаваныя. Выпадкі ўскладненняў адзінкавыя, і іх ніхто не хавае.
Іна Карабан звярнула ўвагу, што важна адрозніваць рэакцыю на прышчэпку, якая з'яўляецца нормай для праходжання поствакцынальнага працэсу, і ўскладненне.
— Ускладненні надзвычай рэдкія, але здараюцца, і ніхто загадзя не ведае, як арганізм прарэагуе на ўвядзенне антыгена. Для гэтага і існуе медыцынскае назіранне, якое ажыццяўляецца на працягу 30 хвілін пасля прышчэпкі ў медыцынскай установе, — тлумачыць эксперт.
«Антыпрышчэпачнікаў» запрашаюць да загадчыкаў аддзяленняў, на камісіі, дзе збіраецца некалькі спецыялістаў, якія могуць адказаць на пытанні бацькоў. Пасля такіх размоў бацькі часта мяняюць сваё меркаванне і прыходзяць з дзецьмі на вакцынацыю.
Ад чаго вакцынуюць дарослых
Сёлета плануецца дадаткова прышчапіць каля 100 тысяч беларусаў ад адру. Пераважна гэта людзі тых прафесій, якія сутыкаюцца з прыезджымі, — прадстаўнікі грамадзянскай авіяцыі, супрацоўнікі пагранпераходаў і іншыя пры ўмове, што яны не маюць прышчэпак ці звестак аб іх. Пры такіх жа абставінах бясплатна атрымаць прышчэпкі ад адру могуць усе дарослыя ў паліклініцы па месцы жыхарства. Пры выездзе за мяжу мэтазгодна мець і некаторыя іншыя прышчэпкі, напрыклад ад дызентэрыі і слупняку. Пры выездзе ў краіны Афрыкі і Паўднёвай Амерыкі трэба прайсці вакцынацыю супраць жоўтай ліхаманкі, у некаторыя раёны Расіі (Алтай, Урал, Дальні Усход) — ад клешчавога энцэфаліту, калі вы збіраецеся наведваць лес, сплаўляцца па горных рэках і г. д.
Алена КРАВЕЦ
Набор на бюджэтныя месцы павялічыцца.
Колькі ж каштуе гэты важны кампанент здаровага рацыёну зараз?
Не выявіць ні секунды абыякавасці.
