Галіна Варажбіт і яе “Сябры”

З прыходам вясны актывізавалася праца беларускай суполкі “Сябры”, што ва ўкраінскім горадзе Чарнігаве. А ў самой кіраўніцы й на лецішчы — пара сяўбы.

Кіраўніца БНКТ “Сябры” Галіна Варажбіт напісала ў рэдакцыю пасля міжнароднага Дня роднай мовы: беларусы Чарнігава паўдзельнічалі ў круглым стале, прысвечаным гэтай даце. Імпрэза з удзелам навукоўцаў, мастакоў, прадстаўнікоў нацыянальных суполак ладзілася 21 лютага па ініцыятыве вядомай падзвіжніцы-мовазнаўцы Людмілы Зіневіч у Чарнігаўскай гарадской бібліятэцы імя М. Кацюбінскага.

У сваім допісе Галіна Міхаўлаўна запэўніла: Чарнігаўская гарадская грамадская арганізацыя “Беларускае нацыянальна-культурнае таварыства “Сябры”, якая летась адзначыла 15-годдзе, мае больш за 100 сяброў і па-ранейшаму працуе. Згадала, як на пачатку года разам з сяброўкай Нінай Камінскай былі яны ў прамым эфіры перадачы “Ранок на UA: Чернігів” на абласным тэлебачанні. Размова ішла пра захаванне беларусамі роднай мовы, народных традыцый, абрадаў і святаў, а таксама пра сяброўскія й культурныя повязі між Украінай і Беларуссю. Асаблівы акцэнт у Калядную пару зрабілі на дзеях, абрадах беларусаў, спалучаных з Навагодне-Каляднымі святамі, Раством. А праз колькі дзён актывісты суполкі былі на сустрэчы “Ми всі українці. Тільки з різним корінням” у намесніцы старшыні аблдзяржадміністрацыі Наталлі Раманавай. Сабраліся там прадстаўнікі розных нацыянальна-культурных таварыстваў, гаварылі пра дасягненні, планы на будучыню. Дарэчы, падключана да дзейнасці суполкі таксама й чарнігаўская пісьменніца-беларуска Святлана Новік.

Каб даведацца больш пра саму Галіну Варажбіт, клікнулі мы ў падмогу інтэрнэт. І даведаліся: летась у маі адзначыла яна 60-я ўгодкі. Калегі з чарнігаўскага партала Gorod.cn.ua ў кастрычніку 2018-га гасцявалі ў гаспадыні. Расказалі як пра “цудоўную душэўную жанчыну з вялізнай пазітыўнай энергіяй, пра яе вялікую дружную сям’ю”, так і пра фірменныя калдуны — беларускую страву, якая для журналістаў гатавалася. А сустракала іх спадарыня Галіна з яблычным дамашнім пірагом на ганку свайго дома з вітаннем па-беларуску: “Паважаныя сябры! Сардэчна запрашаем вас у беларуска-ўкраінскую сям’ю!”.

За гарбаткай расказала, што Варажбіт яна — па мужы. Мы глянулі: на яе старонцы ў “Одноклассниках” у дужках пададзена й дзявочае прозвішча: Шаховіч. Родам з мястэчка Крывічы Мядзельскага раёна Міншчыны. Раней то была тэрыторыя Ашмянскага павета, Віленскага ваяводства ВКЛ. З даўніх часоў мястэчка ўпрыгожвае касцёл, і па лініі мамы ў родзе Галіны ўсе былі католікі, па бацькавай жа — праваслаўныя. Хрысцілі дзяўчынку ў праваслаўнай царкве, а значна пазней у той жа царкве — і мужа Галіны. Усе дзеці ў Крывічах, згадвае, выхоўваліся ў глыбокай веры, з захаваннем усіх народных і хрысціянскіх традыцый.

Пасля школы Галіна закончыла з высокімі ацэнкамі Беларускі сельскагаспадарчы тэхнікум і атрымала спецыяльнасць тэхніка-пчаляра. Працягнула навучанне ў Кіеўскай сельскагаспадарчай акадэміі. Спачатку мела складанасці з навучаннем і зносінамі па-ўкраінску. Але з часам вывучыла мову, хоць і беларускі акцэнт застаўся. У акадэміі ж сустрэла будучага мужа — украінца родам з Чарнігаўскага раёна. Пасля заканчэння вучобы маладыя спецыялісты 3 гады адпрацавалі ў калгасе, затым пераехалі ў Чарнігаў. Прайшло 40 гадоў. У сям’і нарадзіліся, выраслі два сыны й дачка, ёсць і ўнукі. Галіна Міхайлаўна 28 гадоў працавала ў абласным упраўленні сельскай гаспадаркі, ужо 4 гады як на пенсіі.

Вось што згадала яна пра стварэнне суполкі “Сябры”: “У 2003-м у аблдзяржадміністрацыю прыехаў Надзвычайны і Паўнамоцны Амбасадар Рэспублікі Беларусь Віталь Курашык, і губернатар мяне папрасіў распавесці госцю пра жыццё беларусаў на Украіне. Пра сваё жыццё я магла шмат расказаць, а колькі беларусаў жыве ў Чарнігаве й вобласці — не ведала. Тады Амбасадар і прапанаваў стварыць у Чарнігаве ўкраінска-беларускую суполку”. Так што шаноўнаму земляку Віталю Курашыку дасылаем прывітанне ў цёплую крымскую Еўпаторыю з падзякай за тое, што паспрыяў нараджэнню беларускай суполкі ў Чарнігаве. З ягонай парады ўсё й пачалося: прыдумалі назву, зарэгістравалі суполку 16 ліпеня 2003 года, пачалі запрашаць у яе беларусаў горада й вобласці праз радыё, тэлебачанне, газеты. Суполкай кіруе ўвесь час Галіна Варажбіт, з’явіліся ў яе намесніцы: спачатку Тамара Сцяпанаўна Дзміцерка, крыху пазней — Ніна Трафімаўна Камінская. Кіраўніцы яны заўсёды ва ўсім дапамагаюць.

У суполцы няма цяпер сталага памяшкання, а збіраліся беларусы ў Арт-клубе: ладзілі “Беларускія вячоркі”, чаявалі, песні спявалі, вершы чыталі, дзяліліся адзін з адным навінамі. Чарнігаўскія “Сябры” — гэта як адна вялікая сям’я, без плётак і спрэчак. Там ёсць вакальны дуэт “Сяброўкі” (Валянціна Васілюк і Валянціна Качубей), дзіцячы танцавальны гурт “Ягадкі”. Галіна Варажбіт з унучкай Лізай, Ніна Камінская на розных імпрэзах чытаюць вершы, байкі на беларускай мове.

Калі летась 3 красавіка ў Чарнігаве з афіцыйным візітам быў Амбасадар Беларусі Ігар Сокал, то “Сябры” прымалі яго, мэра ды іншых гасцей у Цэнтры народных рамёстваў для дзяцей і юнацтва. Ігар Сяргеевіч прывёз супляменнікам у падарунак 9 прыгожых нацыянальных беларускіх касцюмаў — кожны коштам $ 550. А ў верасні 2018-га Амбасадар у сувязі з 15-годдзем утварэння суполкі ўзнагародзіў яе “за актыўны ўдзел у захаванні й пашырэнні беларускіх традыцый”.

Адказваючы на пытанне журналістаў пра сям’ю, Галіна Міхайлаўна расказала, што яе старэйшы сын Сяргей працуе псіхолагам, дачка Таццяна — ва ўпраўленні эканомікі гарсавета. Цяпер у дэкрэтным адпачынку, бо гадуе першынца Кірыла. Малодшы сын Аляксандр заняты на сэрвісным прадпрыемстве інжынерам па ахове працы. Нявесткі з сынамі падарылі бабулі трох унучак: Лілю, Лізу і Яраслаўку — ёй хутка 2 гады. Самой беларусцы ў Чарнігаве жывецца камфортна: “Я вельмі люблю Чарнігаў. Мне Богам дадзены гэты горад”. Пры тым з цеплынёй згадвае чысты, ахайны Мінск, на які Чарнігаў з новым мэрам становіцца падобным. Галіна бывала раней у Беларусі па два разы на год, наведваючы маму (ёй 85 гадоў). Цяпер тое стала дарагавата, ездзіць на год раз. Паколькі ў Беларусі абвешчаны Год малой Радзімы, то яна сустракалася з землякамі, старшакласнікамі ў роднай школе, куды яе запрасілі, расказвала пра сваё жыццё, пра Украіну й горад, у якім жыве. Згадала й тое, што ў 2016-2017 гадах яна была ў складзе Кансультатыўнага савета па справах беларусаў замежжа пры Міністэрстве замежных спраў Беларусі.

Галіна Міхайлаўна не дарма ўсё жыццё была спалучана з сельскай гаспадаркай. Тыя веды й цяпер запатрабаваныя на лецішчы, дзе на 8 сотках працавітая беларуска збірае важкія ўраджаі: “Усё, што можна, вырошчваем самі. На стале заўсёды свае памідоры, гурочкі, балгарскі перац, яблыкі, вінаград... Раблю шмат нарыхтовак на зіму. Сёлета ўрадзілі яблыкі “Слава пераможцу” і “Гранштэйн”, то закрыла 50 трохлітровых слоікаў яблычнага соку, па 30 толькі літровых слоікаў памідораў, перцаў і гуркоў. Вельмі смачныя атрымліваюцца ў мяне квашаныя вострага пасолу памідоры й кансерваваныя маленькія гурочкі-карнішоны”. А ля дома ў гаспадыні шмат кветак: цвітуць з ранняй вясны пралескі, прымула, нарцысы, потым цюльпаны, гіяцынты, лілеі...

У доме кіраўніцы суполкі “Сябры” шмат розных сувеніраў і прадметаў з Беларусі: мастацкія кнігі, слоўнікі, энцыклапедыі, вырабы з лазы й саломы. Гаспадыня звяртае ўвагу на вазачку, што зроблена з карэльскай бярозы, якая расла на Бацькаўшчыне ў Мядзельскім раёне. У скрынцы “жывуць” прыгожыя лялькі-беларусы Ясь і Яніна ды Янак з Алёнай. Ёсць і “Шаргуны шчасця” — званочкі такія. Калі патрымаць іх, задумаць жаданне ды пазваніць тры разы, то жаданне абавязкова спраўдзіцца.

Расказала Галіна Міхайлаўна гасцям, як гатуюцца беларускія калдуны, а потым і пачаставала іх смакоццем. Страва падобная да знакамітых дранікаў, але з начынкай: мясным фаршам. Ну а паколькі многія нашы чытачы рэцэпт ведаюць, то спыняцца на ім не будзем. Дарэчы, журналісты высветлілі: у Галіны Варажбіт ёсць свой канал на YouTube, яна там расказвае і паказвае, як гатуюцца дранікі ды іншыя беларускія нацыянальныя стравы, чытае свае вершы. А яе сябры па суполцы, у тым ліку ўжо згаданая Ніна Камінская, гавораць пра Галіну Міхайлаўну з цеплынёй, бо яна “добрая, вясёлая, прыгожая, мудрая й мэтанакіраваная жанчына, верная і надзейная сяброўка, якая заўсёды гатовая прыйсці на дапамогу і парадай, і справай”. Падкрэсліваюць: яна аддае шмат энергіі, сіл, каб жыла суполка, праходзілі розныя імпрэзы, што спрыяюць пашырэнню беларускай культуры ў Чарнігаве, умацаванню сяброўскіх стасункаў паміж беларусамі ды ўкраінцамі.

У лісце ў рэдакцыю Галіна Міхайлаўна патлумачыла: стваралася суполка “Сябры” дзеля таго, каб развіваць і пашыраць культурныя, духоўныя народныя традыцыі, абрады й святы беларусаў сярод прадстаўнікоў дыяспары ды іх сем’яў. І амаль за 16 гадоў працы БНКТ “Сябры” шмат было зроблена. Суполка ўваходзіць у склад Усеўкраінскага саюза беларусаў, мае цесныя кантакты з Бацькаўшчынай, Амбасадай Беларусі ва Украіне, рознымі культурнымі ўстановамі Чарнігава ды Украіны. Прыжыліся ў Чарнігаве “Беларускія вячоркі”: іх суполка праводзіць рэгуларна. Прыйсці на іх можа кожны ахвочы. “У сяброўскай, сардэчнай атмасферы мы зносімся, гучаць беларускія песні пад баян, — піша Галіна Варажбіт. — Калі нехта быў у Беларусі, апавядае, што пабачыў. І беларускія навіны са СМІ абмяркоўваем, і свежыя нумары газеты “Голас Радзімы” чытаем. Ёсць і шэраг іншых “фарматаў” для нашых сустрэч. Такая праца — гэта ўжо частка нашага жыцця, але й жыцця беларусаў свету, нашай культуры, традыцый, мовы”.

Іван Ждановіч

Нумар у фармаце ПДФ