У Лондане, пасля больш чым 40 гадоў захоўвання ў запасніках, у Брытанскай бібліятэцы плануюць выставіць цікавы элемент з жыцця Старажытнага Егіпта, які прапануе нам зірнуць на тое, як амаль 2000 гадоў таму дзіця вывучала грамату. Складана ў гэта паверыць, але нават у тыя далёкія часы дзеці вучыліся ў школе і нават атрымлівалі там дамашняе заданне — як мінімум, калі яны былі хлопчыкамі і з'яўляліся выхадцамі з багатай сям'і.
Васковая шыльда ў драўлянай рамцы, якая адносіцца да Егіпта ІІ стагоддзя нашай эры, які тады знаходзіўся пад кантролем Рымскай імперыі, дэманструе старажытны ўрок, які задаваўся дзецям малодшага школьнага ўзросту 1800 гадоў таму. На таблічцы няма імя і асоба вучня невядомая, але ў тыя часы адукацыя практычна паўсюдна на тэрыторыі Егіпта давалася мужчынам, і ў асноўным з багатых сем'яў.
Планшэтка змяшчае ўрок старажытнагрэчаскай мовы, у тым ліку практыкаванне па чытанні і пісьме, а таксама табліцу множання. Радкі, напісаныя, як мяркуецца, настаўнікам, былі міла скапіяваныя няўпэўненай рукой вучня, хоць, паводле слоў Пітэра Тота, куратара выстаўкі, гэтыя прапановы былі прызначаны не толькі для таго, каб практыкаваць алфавіт, але і для засваення маральных урокаў. «Гэта было заклікана навучаць не толькі рукі і пальцы, але і розум», — сказаў Тот у сваім інтэрв'ю Lіve Scіence. Так, на дошцы з урокам адлюстравана: «Вы павінны прымаць парады толькі ад мудрага чалавека» і «Вы не можаце давяраць усім сваім сябрам». Сапраўды, мудрыя словы.
Цёмны воск, які вонкава нагадвае класную дошку, растопліваўся і выліваўся ў драўляную раму, пасля чаго яго пакідалі на роўнай паверхні для прасушкі. Лічыцца, што такія тыпы дошчачак выкарыстоўваліся са стылусам (старажытныя егіпцяне на самай справе моцна апярэджвалі свой час), у якога адзін канец быў востры, каб зрабіць адзнаку, а другі плоскі — з дапамогай яго, папярэдне нагрэўшы кончык, можна было выправіць зробленыя памылкі, расплавіўшы воск.
Уражвае тое, што шыльда памерам з кнігу ў мяккай вокладцы або электронны планшэт змагла дайсці да нашых дзён практычна цэлай. Звычайна ў вільготным асяроддзі воск разбураецца, але сухі клімат Старажытнага Егіпта дапамог ёй добра захавацца.
Іван Купарвас
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
Васілеўскія такія: на Зямлі і ў космасе ліхія!
