Менавіта яго фотарэпартаж з калгаса адкрыў першы тэлевізійны эфір Гродзенскай абласной тэлестудыі. Праграма выйшла ў эфір у апошнія дні 1968 года, і гэтым самым было завершана стварэнне рэгіянальнага тэлебачання ў абласных цэнтрах краіны.
На тры дні — у калгас
У той час Барыс Мешчаракоў ужо меў вопыт работы. А майстэрству вучыўся ў школе фотакарэспандэнтаў у Мінску. У 60-я гады востра не хапала такіх спецыялістаў, таму ўрад арганізаваў курсы фотакараў для работы ў раённых, абласных і рэспубліканскіх газетах. Маладога спецыяліста накіравалі ў шклоўскую раённую газету «Ударны фронт». Пасля арміі вярнуўся ў родны горад Гродна і якраз трапіў у працэс стварэння рэгіянальнага тэлебачання. Барыс Сямёнавіч з энтузіязмам далучыўся да дружнай каманды. Для падрыхтоўкі першага фотарэпартажу яго на тры дні камандзіравалі ў перадавую гаспадарку.
— Мяне на тры дні накіравалі ў калгас «Авангард» Гродзенскага раёна (цяпер імя Дзеншчыкова). І ўсе тры дні мяне старшыня калгаса асабіста вазіў па розных аб'ектах — на фермы, да механізатараў, у клуб, нават на наваселле. Праўда, наваселле было арганізавана. Урэшце атрымаўся фотарэпартаж з 15 кадраў.
У той час навіны выходзілі фотаздымкамі. На адзін сюжэт патрэбна было тры-пяць фота, на больш пашыраны — сем-восем. У гэты час ішоў тэкст за кадрам. Ніводзін выпуск навін не абыходзіўся без сельскагаспадарчай тэмы. Вобласць займала перадавыя пазіцыі ў галіне, і гэты факт трэба было абавязкова адлюстраваць. Увогуле, тэлебачанне поўнасцю падпарадкоўвалася мясцовым уладам і з'яўлялася структурным падраздзяленнем аблвыканкама. Таму кантэнт праграмы праходзіў узгадненне з партыйнымі органамі.
— Кожны абзац прыходзілася ўзгадняць, аўтары самі хадзілі да начальства. Трэба было рабіць гэта даволі часта, асабліва калі ўносіліся нейкія праўкі. Толькі поўнасцю ўзгоднены тэкст мог выйсці ў эфір. Хоць ніякай крамолы ў тэкстах не было, наадварот, суцэльныя рапарты аб дасягненнях, — успамінае Барыс Сямёнавіч.
Гарэлі на рабоце і мясілі будоўлю
Вядома, першыя нашы выпускі могуць падацца сёння прымітыўнымі, разважае Мешчаракоў, але тады ніхто так не лічыў. А работа на тэлестудыі зрабіла маладога хлопца вядомым на ўвесь двор. Літаральна на другі дзень пасля выхаду праграмы суседзі сталі глядзець на яго, як на нейкае дзіва. Усе запынялі з адным пытаннем: «Гэта вы былі ў тэлевізары?». Хоць, як вядома, у кадры былі толькі здымкі з прозвішчам аўтара.
— Першая праграма выйшла з актавай залы аднаго з вучылішчаў горада, — кажа Мешчаракоў. — Студыя яшчэ не працавала, яе толькі дабудоўвалі, наводзілі там парадак. Туды мы пераехалі ў пачатку 1969 года.
У хуткім часе атрымалі кінакамеры і ўсё неабходнае абсталяванне. Яно, вядома, было зусім іншым, чым сёння. Усе працэсы рабілі ўручную — ад праяўкі кінаплёнкі да мантажу. Дамоў іншы раз траплялі апоўначы, аўтобусы ўжо не хадзілі, а тут была гарадская ўскрайка. Але гэта была новая, цікавая справа, і ўсе літаральна «гарэлі» на рабоце.
— Праз маю біяграфію прайшло ўсё жыццё вобласці. Усё расло на маіх вачах. І гэта «ўсё» знаходзіла адлюстраванне ў нашых фота- і кінасюжэтах, — нагадвае Барыс Мешчаракоў. — Будаваліся «Азот», «Хімвалакно» — мы там, лічы, кожны дзень штосьці здымалі. Абувалі боты і «мясілі» гэтую будоўлю.
Перадаць эмоцыі людзей
Яркія моманты Барыс Сямёнавіч імкнуўся захаваць на фотаздымках. Ён неаднаразова станавіўся пераможцам рэспубліканскіх і міжнародных фотаконкурсаў. У Год абароны прыроды атрымаў першы прыз ад французскага пасольства за фотаздымак, на якім рыбакі сядзяць на лёдзе, а побач ходзяць прыгожыя гусі. Здымак з норкай, якая цягнецца да мікрафона, аўтар называе «фірменным», бо звязаны з яго працай на АНТ. Уласным карэспандэнтам тэлекампаніі Мешчаракоў працаваў 11 гадоў, быў пераможцам конкурсу прафесійнага майстэрства.
Вядомыя работы і некаторыя новыя ўвайшлі ў экспазіцыю выстаўкі, якая адкрылася ў галерэі народнага фотаклуба «Гродна». Дарэчы, старшыня клуба Аляксандр Ласмінскі — калега Мешчаракова, доўгі час працаваў журналістам на Гродзенскім тэлебачанні і ведае, як важна перадаць эмоцыі людзей. Па яго словах, Мешчаракоў шукае менавіта такія кадры ў сучасным жыцці.
— Яшчэ Дастаеўскі пісаў: самае галоўнае у рабоце фатографа — злавіць унікальную фізіяномію твару ў момант не гульні. Калі чалавек пазіруе — ён нецікавы, а калі ён жывы, штосьці выказвае — тады цікава. І такія здымкі вельмі цэняцца.
— Адзін з фотаздымкаў Мешчаракова нават трапіў у праграму «Вакол смеху», якая выходзіла на цэнтральным савецкім канале. Вёў яе паэт і гумарыст Аляксандр Іваноў. Тады фотаздымкі паказвалі ў эфіры пад рубрыкай «Што б гэта значыла», а гледачы ў зале і тэлегледачы прыдумвалі назву.
— У мяне быў фотаздымак, які я зрабіў падчас вандравання па Літве. Аднойчы сустрэлі па дарозе велатурыста, які ехаў з плакатам за плячыма «Не ўпэўнены — не абганяй». Гэта было вельмі выразна, я зрабіў здымак, як ён ад'язджаў з гэтым плакатам на плячах. Здымак выклікаў рэзананс на праграме «Вакол смеху», — расказаў Мешчаракоў.
У гонар юбілею
У калекцыі фотамайстра нямала партрэтаў вядомых людзей, артыстаў, палітыкаў, грамадскіх дзеячаў, якія былі і героямі тэлесюжэтаў. У выстаўку ўвайшлі таксама работы, зробленыя падчас спартыўных перамог, свят, цікавых сустрэч. Можна сказаць, што ўсе здымкі так ці інакш звязаны з гісторыяй тэлерадыёкампаніі «Гродна».
— Сваю выстаўку «Дакументальны праект», які прадстаўлены ў жанры рэпартажу, я прысвячаю 50-годдзю Гродзенскай студыі, дзе працаваў амаль 35 гадоў. Яшчэ раз хачу нагадаць гродзенцам аб тым перыядзе, калі ў горадзе з'явілася сваё тэлебачанне і пачала мяняцца медыйная прастора, — зазначыў Барыс Мешчаракоў.
Маргарыта УШКЕВІЧ
Фота Барыса МЕШЧАРАКОВА
Фіналістка праекта «Акадэмія талентаў» на АНТ — пра творчасць і жыццё.
Амаль тысяча дзвесце чалавек сабраліся, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
