Вы тут

Інтэрв'ю Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь тэлеканалу «Расія 24»


Брылёў С.Б.: Добры дзень, Аляксандр Рыгоравіч! Дзякуй за запрашэнне. Я тут у вас быў у апошні раз у памятную ноч мінскіх перамоваў. Тады было не да таго, каб агледзецца.

Лукашэнка А.Р.: Памятаю.

Брылёў С.Б.: А наогул прыгажосць якая! Мне вось асабліва гэты арнамент беларускі спадабаўся. Заселены ўжо Палац. Усё большым жыццём напаўняецца, так?

Лукашэнка А.Р.: Так. Ужо міжнародную гісторыю мае.

Брылёў С.Б.: Хоць, колькі яму... гады чатыры ўсяго...

Лукашэнка А.Р.: Дзесьці каля чатырох гадоў.

Брылёў С.Б.: Ну, хутка ўсяго толькі пяць гадоў Еўразійскаму саюзу. І гэта, безумоўна, нагода для сённяшняй сустрэчы. Але пачаць я хацеў бы з самой рэспублікі. Мы ўжо паспелі даволі шмат паездзіць і яшчэ паездзім. Паедзем на МАЗ, у Парк высокіх тэхналогій. Ужо пабывалі ў Інстытуце мікрабіялогіі, дзе - не ведаю, у курсе вы ці не, - чалавечы ген ўставілі ў казла... Увогуле, зусім... навука XXII стагоддзя. Мы, тэлевізійшчыкі, натуральна, ласыя да карцінкі. На ваш погляд, што зараз перш за ўсё з'яўляецца драйверам для беларускай эканомікі?

Лукашэнка А.Р.: Адказваючы на ​​ваша пытанне (я часта чую ад журналістаў падобныя пытанні, ды і вы, калі інтэрв'ю бераце ў сваіх суразмоўцаў), звычайна пералічваюць нейкія сферы прарыўныя. Вельмі важна і модна сёння казаць аб драйверы любой эканомікі.

Брылёў С.Б.: Слова якое - драйвер.

Лукашэнка А.Р.: Разумееце, не кірунак, не аснова для развіцця, не нейкія там новыя напрамкі. Драйвер. Ну, зразумела, мы ўжо да гэтага прывыклі. І ўсе называюць: лічбавізацыя, штучны інтэлект, IT-тэхналогіі. Ведаеце, нам гэта таксама вельмі знаёма. Вы калі паедзеце ў IT-цэнтр - Парк высокіх тэхналогій, пераканаецеся, што для нас гэта вельмі добра знаёма. І калі ўжо шчыра казаць, то гэта адзін з такіх модных драйвераў, які ў гэтым годзе прынясе нам толькі па экспарце каля паўтара мільярдаў долараў. Гэта прыстойная сума для нас.

Але драйвер гэты адкрыўся не ўчора, калі модна стала казаць пра лічбавізацыю і гэтак далей. Гэты драйвер бярэ свой пачатак 10-13 гадоў таму назад.

Брылёў С.Б.: Стрэліла зараз тагачасная інвестыцыя?

Лукашэнка А.Р.: Яна паступова развівалася - гэтая сфера. Мы яшчэ тады выявілі, што гэта - будучыня, і мною быў выдадзены ўказ, і мы стварылі гэты IT-парк. Яшчэ і таму, што (не трэба гэта забываць) з тых савецкіх часоў мы захавалі школу.

Брылёў С.Б.: Я адчуваю, вы падбіраецеся да нейкага "але". Гэта значыць "мы пабудавалі", "мы запусцілі", слова моднае "драйвер", але... у аснове...

Лукашэнка А.Р.: Так, і ў аснове ляжаў той чалавечы, як модна цяпер казаць, капітал, які сыходзіць каранямі ў тыя нашы агульныя часы. У нас і адукацыя была самавітая - радыётэхніка, матэматыка, лазеры. Перш за ўсё ў абаронцы. Гэта ж наша - беларускае, мы тады на гэтым спецыялізаваліся. Ракетабудаванне - Украіна. Расія - вы ведаеце, на чым яна спецыялізавалася, яна развівае гэтыя галіны. Мы гэта захавалі, і адтуль мы вырастаем.

Я зараз скажу пра драйверы, каб мы не вельмі захапляліся гэтым модным, - на чым мы грунтуем гэтыя драйверы. Я асабліва скіроўваю ўвагу і ўрада, і спецыялістаў на гэта. У кожнай дзяржавы ёсць трывалыя базавыя школы. Што ў Расіі, у Кітаі, Амерыцы, у нас. У Амерыцы, зразумела, - яны могуць грошы кінуць на любыя даследаванні, выкупіць спецыялістаў і там хутка развіць найноўшы кірунак. Вось, нядаўна прагучала: іённы рухавік вынайшлі на аснове паветра - не шуміць, не грукоча, і ўжо запусцілі на некалькі секунд лятальны апарат. Сабралі людзей, грошы велізарныя ўкінулі. Тое, на што не можам разлічваць мы.

Таму для нас драйвер - гэта не зламаць нібыта неэфектыўнае і нешта ствараць з нуля (хоць і з нуля нешта трэба было ствараць), а выкарыстоўваць старую школу. Таму што там засталіся яшчэ тыя спецыялісты, якія дзесяцігоддзямі сябе стваралі і напрацоўвалі гэтыя школы. І калі гаворым аб інвестыцыях - уліць гэтыя інвестыцыі ў гэтыя школы і зрабіць рэзкі рух наперад. І палову сабе, палову на экспарт. Вось наш драйвер - экспарт. Гэта вельмі важна. Няма валюты - няма развіцця, няма краіны і гэтак далей. Таму нам даводзіцца палову ўсяго, што вырабляем, прадаваць.

Так, гэта цяжка. Тым больш, вы разумееце, што мы залежалі ў асноўным ад аднаго рынку - расійскага. А ён заўсёды быў нестабільны. Вось колькі я працую, з часоў Ельцына, заўсёды розныя былі нейкія праблемы. І ў нас, і ў Расіі, і гэтак далей. Таму нам трэба было дыверсіфікавацца. Зараз мы працуем па суадносінах траціна/траціна/траціна.

Брылёў С.Б.: Гэта значыць?

Лукашэнка А.Р.: Траціна - Еўрасаюз па экспарце, траціна - Расійская Федэрацыя, а траціна - астатнія рынкі. Гэта для нас выдатна. Але палову мы экспартуем.

Таму наш драйвер - новае - я вам прывёў IT-тэхналогіі; новае, заснаванае на элементах старога, і развіццё старых школ. Вось часта вы чуеце - МАЗ, БелАЗ, МТЗ. Уявіце, калі б мы, як гэта калісьці было: а, гэта не канкурэнтаздольнае...

Брылёў С.Б.: На жаль, я гэта ўяўляю. Таму што гэта шмат дзе ў былым Савецкім Саюзе адбылося, а вы гэтую ўласнасць, сапраўды, утрымалі.

Лукашэнка А.Р.: Цалкам дакладна. Зачынілі, разбурылі, пачалі нешта новае ствараць. А на новае шмат грошай трэба, спецыялісты патрэбныя. А мы, гэта захаваўшы, рэанімавалі і ўкладвалі сродкі ў гэтыя школы. І мы атрымалі каласальны эфект. Вось ён і драйвер - новая, старая школа, экспарт, палову спажываем у сябе. Ніякай мудрасці.

Брылёў С.Б.: Утрымаць тое, што было, таксама дорага каштуе. Еўразійскі эканамічны саюз. Уласна, мы з вамі сустракаемся пасля таго, як вы прынялі тут усіх прэм'ер-міністраў у Мінску, а самі збіраецеся на саміт у Санкт-Пецярбургу. Вось яму 5 гадоў. Ён працуе. І на побытавым узроўні, калі людзі ідуць праз асобны мытны калідор, перасякаючы мяжу, і на ўзроўні таго, што з кім з бізнесменаў ні пагаворыш (дарэчы, асабліва тут - у Беларусі), усё ў курсе, што гэта такое, усе хочуць. Што б нам давесці да розуму, на ваш погляд? У чым беларускі падыход у парадку дня Еўразійскага саюза?

Лукашэнка А.Р.: Ведаеце, Сяргей Барысавіч, каб давесці да розуму (таксама я нічога новага вам не скажу, але, напэўна, арыгінальным будзе мой адказ), нам трэба мазгі свае паправіць. Усё ў галовах. Ведаем, куды ісці, як ісці. Вопыт ужо ёсць. Усё ж такі няхай не дзесяцігоддзе, але хутка пяць гадоў Еўразійскаму саюзу.

Брылёў С.Б.: А мытны саюз з 2010 года. Так што ўжо 8 гадоў.

Лукашэнка А.Р.: Ёсць ужо вопыт. Мы, як сляпыя кацяняты, торкаліся часам у сценку. І зразумелі, што туды нельга, сюды нельга. Вочы раскрылі. Разумеем, што рабіць. Прыклад ёсць - розныя саюзы, у тым ліку Еўрапейскі саюз. Мы разумеем, што трэба рабіць, а што нельга, каб да Брэксіту не прыйсці. І гэтак далей. Усё ўмеем, але не ўсе робім. Гэта ж мазгі. Людзі хочуць гэтага і ў Расіі, і ў Беларусі...

Брылёў С.Б.: Гэта, мінімум, зручна.

Лукашэнка А.Р.: Вядома. Пачынаючы ад гэтых кантрольна-прапускных пунктаў. Памятаеце: праверка (нават у Беларусі, у Расіі) - каваным ботам памежнік дзверы адчыніў - пакажы пашпарт. Правяралі ўсё. Зараз свабодна перасоўваемся. Вы прыляцелі сюды, як дадому. Мы ў Расію прылятаем свабодна, і ў Казахстан, і гэтак далей. Гэта зручна на побытавым узроўні, але і вельмі зручна для юрыдычных асоб. Гандляваць і так далей. І тут у нас праблема. Штучна створаная. Вы ведаеце, мы самі ствараем праблемы: ствараюцца бар'еры ў гандлі, а мы дамаўляліся аб вольным руху капіталу, рабочай сілы, тавараў, паслуг і гэтак далей. І ўсюды - я Дзмітрыю Анатольевічу (Мядзведзеву) з такім намёкам казаў - прадзімае нацыянальны эгаізм у гандлі.

Брылёў С.Б.: Ён усім уласцівы, так ці інакш.

Лукашэнка А.Р.: Але мы ведаем, што гэтага быць не павінна. І ўпіраецца ў наступную праблему: дамовіліся - дамовіліся, значыць, жалезна трэба выконваць. У нас гэтага пакуль яшчэ не хапае.

Брылёў С.Б.: Каб сяброўства было мацнейшае, дамова павінна быць больш жорсткай.

Лукашэнка А.Р.: Так, якой бы яна ні была. Нават дзесьці памыліліся і іншае... Ну так, трэба працаваць над выпраўленнем памылак, але дамову трэба выконваць.

Брылёў С.Б.: Ну, нацыянальны эгаізм, напэўна, ёсць ва ўсіх, таму што калі паглядзець на Еўразійскі саюз з беларускай званіцы, то, вядома ж, зноў жа больш выгадна пазіцыянаваць Беларусь як краіну-транзіцёра, чым лічыць па асобна ўзятым імпарце асобна ўзятай Беларусі ў плане размеркавання гэтых самых ўвозных квот. Таму што знешняя мяжа - з ЕС, праз якую заходзяць тавары ва ўвесь Еўразійскі саюз. Я разумею, што грошай Беларусі хочацца атрымаць больш, таму больш выгадна стаць краінай-транзіцёрам. Але ёсць і інтарэсы іншых дзяржаў.

Лукашэнка А.Р.: Вы сказалі аб пошлінах. Бо калі гэтая спрэчка зайшла, мы тады бачылі, што не на карысць Беларусі, ды і Расіі ў нейкай ступені, хоць яна атрымлівае ў сілу...

Брылёў С.Б.: Так, 85%, зыходзячы з памераў эканомікі.

Лукашэнка А.Р.: Але Беларусь больш за ўсіх аказалася тут пакрыўджанай, так бы мовіць. І мы тады - гэта было два гады таму - пагадзіліся. Мы бачылі, што мы там губляем каля $200 млн або $150 млн. Але гэта таксама грошы для краіны. Не ахці якія, але грошы. Мы пагадзіліся: добра, давайце папрацуем па гэтай несправядлівай, з нашага пункту гледжання, методыцы і паглядзім на вопыце, што будзе праз два гады. Сёння ўсе з гэтым згодныя, што трэба карэктаваць.

Мы наогул прапануем па заканчэнні 3 гадоў, таму што сітуацыя мяняецца (вы кажаце пра транзіцёраў і іншае). Вось прайшло тры гады, методыка, зыходзячы з вопыту работы ёсць, - давайце паглядзім. Тры гады - будзем бачыць, што ў нас атрымліваецца па гэтай жа методыцы. Два гады прайшло - мы паглядзелі - так, мы недаатрымліваем пэўную суму. Мы разумеем, за кошт каго. Таксама там трохі Расія недаатрымлівае гэтыя сродкі. Таму мы і кажам, што давайце, як тады дамаўляліся. Мы тады дамаўляліся, што праз два гады вяртаемся і глядзім, што па факце.

Брылёў С.Б.: Вы ў Пецярбург з гэтым цяпер паляціце?

Лукашэнка А.Р.: Не, гэта адна з праблем. Я палячу ў Пецярбург для таго, каб традыцыйна сустрэцца напярэдадні Новага года з кіраўнікамі дзяржаў і абмеркаваць пры ўсім іншым актуальныя пытанні. Калі казаць пра нашае супрацоўніцтва з Расіяй у рамках Саюзнай дзяржавы і ЕўрАзЭС, у мяне адна праблема - мы дамаўляліся аб вольным руху працоўнай сілы, капіталаў, паслуг, тавараў і гэтак далей (без гэтага не можа быць Еўразійскага эканамічнага і нават мытнага саюза). Чаму яго сёння няма? Мы дамаўляліся аб роўных умовах гаспадарання для ўсіх суб'ектаў. Мы дамаўляліся аб адзіных рынках - розных - у тым ліку энергарэсурсаў. Усе чамусьці кажуць: вось, Лукашэнка, ён усё пра гэтыя газ, нафту і гэтак далей. Слухайце, ну для нас гэта важна, каб мы са смаленскім, маскоўскім, піцерскім прадпрыемствамі працавалі ў роўных умовах. Тады ствараецца канкурэнтаздольнасць нармальная.Дамаўляліся. Таму мы і ў гэтым саюзе. Па розных прычынах - што гэта наша айчына ўчарашняя, што мы на адной мове размаўляем, што нашы людзі свабодна перамяшчаюцца, на прадпрыемствах будуць працаваць такіх жа, з такімі ўмовамі, як у Расіі і так далей. Цэлы комплекс дамоваў быў. Мы таму ў гэты саюз і прыйшлі. Мы ішлі на кампраміс. Расія, Казахстан, іншыя рэспублікі - яны ішлі на кампраміс, нешта набываючы, нешта губляючы. Але мы пра гэта дамаўляліся. І калі гэта не вырашаецца... Што такое, калі прадпрыемства ў Казахстане або ў Расіі працуе ў лепшых умовах, чым нашы. Гэта значыць, на нашых прадпрыемствах з часам можна паставіць крыж. Ці мы, каб панізіць сабекошт за кошт, дапусцім, кошту на газ... Вы па $40 атрымліваеце, а нашы, скажам, па $200. Розніца вялізная.

Брылёў С.Б.: Вядома, ёсць.

Лукашэнка А.Р.: Мы тады павінны па іншых выдатках. У нас і зарплата тады ў людзей не атрымліваецца такая, як у Расіі. Гэта значыць, розныя атрымліваюцца ўмовы. Я з гэтым еду, перш за ўсё.

Брылёў С.Б.: Але і час ёсць. Таму што ў прынцыпе там 2022-2024 гады вызначаны як тэрміны выхаду на па-сапраўднаму агульны рынак.

Лукашэнка А.Р.: Але дзе-нідзе мы дамовіліся, што ў рамках Саюза Беларусі і Расіі у 2019 годзе мы павінны пакласці дакументы на стол.

Брылёў С.Б.: Вось ён наступае.

Лукашэнка А.Р.: Я там не патрабую чагосьці. Ну, не пагодзіцца Расія (у асноўным гэта Расія), можа быць, у Казахстана ёсць нейкія пытанні. У іх эканомікі розныя. У нас з Казахстанам і Расіяй розныя эканомікі. У нас вы ведаеце структуру, ведаеце расійскую, казахскую і гэтак далей. Таму ў кожнага там свой інтарэс. Але гэты інтарэс спалучаецца. І ведаеце, што вельмі важна, пра што мы гаварылі з прэм'ерамі, - цяпер наогул дзіўная і страшная сітуацыя ў свеце ў плане гандлю. Кажуць аб гандлёвых войнах, і гэта ўжо сапраўды так.

Брылёў С.Б.: Свет пайшоў як быццам ў адваротны бок.

Лукашэнка А.Р.: Так, цалкам дакладна. І вы ведаеце, гэта дрэнна. Але ў нас не было б шчасця, ды няшчасце дапамагло. Унікальны шанец! Расію там ціснуць з усіх бакоў. Я гляджу, як вы там адбіваецеся. Пра гэтыя санкцыі ўжо балбатня ідзе ўсюды. Слухайце, супакойцеся. Мы - невялікая краіна - пад санкцыямі былі дзесяць гадоў. Круціліся, як вужы на патэльні. Выжылі! І вы кажаце, што мы яшчэ жывем і больш-менш варушымся тут. Няхай небагатыя, але людзі жывуць - задаволеныя і гэтак далей і да таго падобнае.

А калі б мы разам цяпер, аб'яднаўшыся... Разумееце - шанец для нашых эканомік у межах ЕАЭС. Шчасце, што мы стварылі ЕАЭС. Давайце ажыццявім тут прарыў і пакажам тым, хто марыць пра санкцыі і накладвае іх на Расію і, лічыце, на нас. Мы яшчэ таксама не выйшлі цалкам з-пад гэтых санкцый. Мы ім пакажам, што мы можам існаваць і ва ўмовах вось гэтых складаных, і ва ўмовах санкцый.

І не трэба галасіць і плакацца, што мы пад санкцыямі. Немагчыма велізарную такую ​​тэрыторыю з такім насельніцтвам пад 200 млн, з такім спалучэннем эканомік, прадпрыемстваў кудысьці апусціць пад нейкія санкцыі. Немагчыма. Тым больш самая буйная заўтра эканоміка свету - Кітай. Мы з ім у бліскучых адносінах. Але толькі ні пад каго не трэба класціся. Мы - гордыя савецкія людзі з таго перыяду, мы не гэта цярпелі. Навокал былі жалезныя заслоны. І жылі, і свету дыктавалі ўмовы. Нам не трэба ніякага дыктату. Нам трэба ў гэтай сітуацыі не проста выжыць - выстаяць. Выжыць мы выжывем. Але час не такі, каб выжываць. Мы выстаяць павінны. І кожны год працаваць так, каб рэйтынг наш не падаў (улады, не толькі кіраўнікоў), а падымаўся за кошт таго, што нас людзі будуць паважаць. А яны будуць паважаць, калі кожны дзень будуць бачыць нейкі прагрэс. Ці хаця б заўтра мы іх пераканаем, што будзе гэты прагрэс. Гэта значыць для нас шанец - для ЕАЭС. І гэты шанец трэба выкарыстоўваць, трэба ўсё задзейнічаць.

Так, Сяргей Барысавіч, гэта будзе няпроста. Таму што мы сталі арэнай вось гэтых "кровапралітных войнаў". Нас спрабуюць расцягнуць. У Цэнтральнай Азіі свае інтарэсы. Я ведаю, пра што кажу. Украіна - вы бачыце, што адбываецца. І да Беларусі дабраліся. Вы вось на сваіх каналах, і мы ўжо паказвалі... Нас ужо ледзь не ў НАТА гатовыя ўзяць, толькі, вядома, каб улада памянялася, дэмакратыі пабольш, яшчэ чагосьці. Раней пра гэта не казалі.

Ідзе барацьба, і пры гэтым адзін з кірункаў - нахіляюць Расію, спрабуюць апусціць. Гэта таксама барацьба за Расію. Гэта будзе няпроста, таму нам трэба мазгі сабраць у кучу, вызначыць мэту і ісці да гэтай мэты. І мы гэта можам зрабіць. І вы ведаеце, да таго 2024 ці 2025 года, пра якія вы сказалі, мы ўжо забудзем усе гэтыя праблемы, калі мы гэта будзем рабіць.

Брылёў С.Б.: Ну і маналог! Хоць камеру спыняй! Але ёсць пара дадатковых пытанняў.

Аляксандр Рыгоравіч, вы згадалі зараз Еўразійскі і Еўрапейскі саюз. А я ўчора глядзеў, як хлопец тут у Мінску дранікі робіць - прафесійны кухар. Я яму пад руку пытаю: "А дзе навучыўся?" Ён кажа: "Сам". Я кажу: "А калі глядзіце за прафесійнымі шэфамі на кухні, то больш глядзіце на тое, што яны ўмеюць, або больш вывучаеце іх вопыт на прадмет таго, каб не паўтараць памылак?" Ён кажа: "Больш, каб не паўтараць памылак".

Вы самі Брэксіт зараз згадалі. Дзе Еўрапейскі саюз, на ваш погляд, здзейсніў тыя памылкі, якія да гэтага прывялі, і якія памылкі сапраўды ні ў якім разе нельга паўтараць Еўразійскаму саюзу? Стварэнне агульнай валюты непрадуманай, занадта вялікая цэнтралізацыя наднацыянальных органаў (хоць без іх не абысціся)?.. Што вас бянтэжыць?

Лукашэнка А.Р.: Вы ведаеце, гэтае пытанне сур'ёзнае і складанае. Я не вельмі паглыбляўся ў прычыны. Я больш гаварыў пра наступствы, пра сваё стаўленне да разбурэнне Еўрапейскага Саюза. Я больш на гэта рэагаваў і тут - на Мюнхенскай канферэнцыі - пра гэта казаў. Калі казаць пра прычыны, тут вы правільна назвалі гэтыя прычыны. Але няма нічога дрэннага ў тым, што Еўрасаюз быў як Еўрасаюз. Няма нічога дрэннага, што яны пачалі асвойваць, укараняць адзіную валюту. У гэтым няма нічога дрэннага. Толькі ўсе гэтыя працэсы для Еўрасаюза былі новыя. І натуральна, усе мае калегі і кіраўнікі ўрадаў павінны разумець, што на гэтым новым шляху непазбежныя нейкія памылкі. Трэба набрацца цярпення і пераадольваць гэтыя памылкі, што не было зроблена. І там жа дэмакратыя вялікая. Ідзе барацьба палітычна варожых сіл. Дадаліся праблемы, да прыкладу ўцекачы, памылкі, звязаныя з уварваннем НАТА ў пэўныя дзяржавы. Разварушылі, і некаторыя члены Еўрасаюза падключыліся ды гэтага. Гэта значыць, нарабілі вельмі шмат памылак. З'явілася глеба для нацыяналізму ў краінах. І вось у тых палітычных сілаў, якіх раней увогуле не заўважалі ні ў Германіі, ні ў Вялікабрытаніі збольшага, з'явілася на фоне гэтых памылак глеба для таго, каб прапіхваць свае ідэі. А праблемы былі і павялічыліся збольшага - у плане гэтых таксама памылак у дзяржавах. І нацыяналізм стаў пераважаць у многіх дзяржавах. І яны ўзялі курс на нібы нейкую незалежнасць, на разбурэнне Еўрапейскага саюза.

Брылёў С.Б.: Цудоўна! 2018 год. Мы сядзім з Лукашэнкам у Мінску, і Прэзідэнт Беларусі, якога ў свой час запісвалі ў дыктатары, кажа пра ўздым хвалі нацыяналізму ў Еўрапейскім саюзе. 

Лукашэнка А.Р.: Малайчына, што ты гэта заўважыў. 

Брылёў С.Б.: Свет проста мяняецца так, што... 

Лукашэнка А.Р.: Калі я на Мюнхенскай канферэнцыі сказаў, што катэгарычна супраць распаду Еўрапейскага саюза, некаторыя нават падскочылі: "Як так?! Яны ж санкцыі ўвялі супраць Беларусі, супраць Лукашэнкі, ён быў неўязны. Апошні дыктатар Еўропы, і ён пра гэта кажа?!" Тут няма ніякай супярэчнасці. Я заўсёды быў за шматпалярны свет, за што плаціў заўсёды. Мяне таўклі амерыканцы за гэта, таму што шматпалярнасць нікому не патрэбна было. Кітайцы - за шматпалярны свет, расіяне за гэта выступаюць, Еўразійскі саюз, вядома.

І ў гэтым шматпалярным свеце, вы гэта добра ведаеце як міжнароднік, ЗША, Еўрасаюз, Кітай, збольшага Індыя, Расія - гэта апоры. І нашы саюзы, і Еўразійскі саюз. Ён яшчэ можа стаць такой магутнай апорай. І калі мы вырвем з-пад планеты адну з асноўных апор - Еўрасаюз, захістаецца ўся планета. Мы ўжо бачым гэтыя праблемы. Таму я з гэтага пункту гледжання супраць разбурэння Еўрапейскага саюза. Якім бы ён ні быў, дрэнным або добрым, але гэта апора той сістэмы, якая існуе ў свеце, і аснова шматпалярнага свету. Таму я катэгарычна супраць. Разваліцца Еўрапейскі саюз - можа быць, Расіі будзе прасцей размаўляць з асобнымі дзяржавамі, Амерыцы - з асобнымі дзяржавамі, праводзіць там нейкую энергетычную палітыку. 

Але трэба разумець, што з'явяцца пабочныя эфекты распаду Еўрасаюза. І эканоміка можа абрынуцца, а гэта той жа Расіі і Амерыцы не трэба. Гэта наступствы. Таму, калі глыбока асэнсоўваць гэтую тэму, вы ведаеце, без прапаганды і палітыкі, без намёкаў, што там Лукашэнка павярнуўся на Захад, памятаеце, што я разумею, што Беларусь з Лукашэнкам на Захадзе абсалютна не патрэбна. Тут павінна быць іншая ўлада, каб з распасцёртымі абдымкамі мяне сустракалі на Захадзе. 

Але мы хочам з імі супрацоўнічаць. Гэтак жа, як і Расія, як і Кітай. Чаму? Таму што найвышэйшыя тэхналогіі. Гэта нашы суседзі, з якімі мы працуем, гандлюем. Усё роўна, нафтапрадуктамі або яшчэ чымсьці. Мы ж перапрацоўваем тут. І мы хочам супрацоўнічаць са Злучанымі Штатамі Амерыкі. Таму што прэміяльны рынак. Што мы там ні прадаем, гэта заўсёды даражэй - металапрадукцыю, "Белкалій" прадае там, нават тэхніку - трактары - пачалі пастаўляць туды свае. З задавальненнем купляюць. Яшчэ памятаюць нашы МТЗ-50. Уяўляеце, яны яшчэ дзесьці  ў фермераў працуюць. Ім падабаецца цана - якасць. Таму мы хочам з імі супрацоўнічаць. Але гэта не значыць, што мы ад кагосьці  кудысьці адвярнуліся. Ведаеце, што тычыцца мяне, напэўна, мінуў той час, калі я мог кудысьці адварочвацца. 

Брылёў С.Б.: Вельмі цікава. Аляксандр Рыгоравіч, апошняе з такіх вельмі канкрэтных рэчаў: Беларусь ідзе недзе наперадзе астатняга Еўразійскага саюза ў плане блокчэйна, крыптавалют. Я нават зараз не пра гэта. Гэта ваша нацыянальнае заканадаўства. Хоць па-свойму гэта адкрывае вельмі цікавую перспектыву. Усё ж такі давайце вернемся да тэмы IT, інфармацыйных тэхналогій, - новага, што ёсць у эканамічным парадку дня. Таму што беларускае малако, расійскі газ - гэта гісторыя вядомая. Напэўна, яна не без шурпатасцяў, ну ды гэта ўжо ёсць. А што вы бачыце ў плане сапраўды сумесных еўразійскіх праектаў у гэтым новым - электроніка, інфармацыйныя тэхналогіі... рэальна тэхналогіі XXI стагоддзя? 

Лукашэнка А.Р.: Я не вялікі спецыяліст у гэтым, хоць, можа быць, больш за сваіх калег займаўся. Не толькі постсавецкай прасторы, але і Еўропы таксама. Прывяду вам прыклад. Часта я яго прыводжу. Калі мы стварылі Парк высокіх тэхналогій, да нас прыехалі амерыканскія кампаніі. Мы працавалі на падрадзе, на субпадрадзе, дзе-небудзь што-небудзь стваралі. Да беларусаў едуць - танна, добра. І мы для гэтых кампаній пэўныя прадукты стваралі. Зараз мы пачалі ствараць у цэлым прадукт. Вось як трактар ​​- тут стварылі і прадалі. Для трактара мы яшчэ ў Расіі купляем палову, а тут з нуля ўсё ствараем. І мы хочам не толькі частку нейкую гэтага прадукта ствараць, дапусцім, для "Майкрасофт". Мы хочам прадаваць цэлым, стварыўшы прадукт. Ён значна даражэйшы. І эфект мы ўжо бачым, які. 

Яны прыехалі да нас яшчэ тады і папрасілі сустрэчы. Я з імі сустракаўся. Напэўна, кіраўнікі 10-12 кампаній, у тым ліку амерыканскіх. І вось мне адзін амерыканец, які доўга працуе ўжо ў IT-сферы, кажа: "Вы ведаеце, як пра вас кажуць у свеце"? Я думаю: "Ну, цяпер ізноў гадасць якую-небудзь скажа". Ён кажа: "Ведаеце, калі хочаш нешта зрабіць у гэтай айцішнай сферы, то едзь у Амерыку, калі ты хочаш зрабіць нешта складанае - едзь у Індыю, але, калі ты хочаш стварыць нешта і зрабіць немагчымае, - едзь у Беларусь". Слухайце, я ніколі не быў так уражаны за свае гады прэзідэнцтва, як пасля гэтых слоў. Кажа: "Гэта ў нас у Амерыцы так кажуць, таму мы да вас прыехалі, каб зрабіць некаторыя рэчы, якія мы не можам, - немагчымыя". Я тады, за гэта ухапіўшыся, думаю: "Ну, раз мы нешта можам, чагосьці вартыя, трэба дапамагаць гэтым айцішнікам". 

І мы паволі ішлі да гэтых блокчэйнаў, крыптавалют, дайшлі да іх. І спыніліся. Складана. І калі прыйшлі да гэтай тэмы, я запрасіў айцішнікаў: яны ўсё плачуцца там, у СМІ, аж да апазіцыйных, - штосьці  ім не хапае. Я сабраў іх і пытаю: ну, вы ж разумныя ўсе, чаго вы плачаце, з чым вы прыйшлі? Глядзяць на мяне. Вось я вам, кажу, даю паўгода тэрмін, напішыце ўсё, што вы хочаце, што вам сёння перашкаджае працаваць у Беларусі. Так, мы прасунутыя і іншае. Час прайшоў, у штосьці  ўперліся, нешта перашкаджае. Ну, скажыце. Я не настолькі прасунуты. Я, кажу, і да камп’ютара не падыходжу, ёсць у мяне каму працаваць з гэтым камп’ютарам. 

Добра, згодныя. Вось яны мне там блокчэйн, крыптавалюты і іншае. Прынясіце мне праекты законаў, указаў і гэтак далей, і падключыў эканамічную частку ўрада. Заняліся. Праз паўгода прыносяць. Яны прыйшлі і прынеслі ўсё тое, што ім трэба, і ўсё тое, што трэба прыбраць, што перашкаджае. Поўная свабода. Ну, я кажу, і адказваць за гэта будзеце. І ім сказаў, за што адказваць. Падаткаў там, вядома, амаль няма, акрамя невялікага падаходнага падатку, але ўсе грошы заробленыя павінны вярнуцца ў краіну. Усё да капейкі вяртаюць. А потым выдаткоўвайце, як хочаце. Імпартнае купляйце (забаронаў ніякіх няма), жыллё сабе будуйце. Я вам буду таксама дапамагаць - і жыллё, і лабараторыі, і аўдыторыі, і базы нейкія, дзе наша адказнасць. 

І прыйшлі да таго, што яны сёння фінансуюць адукацыю са сваіх грошай. Яны бачаць, што заўтра ў іх людзей не хопіць - прасунутых маладых людзей. Добра (гэта быў чарговы прыход), распішыце, 55 ВНУ у нас дзяржаўных (у прыватныя не жадаюць). Я ім: "Вы што, вы ж прыватнікі!" – “Не-не, нам у дзяржаўныя". Кажу, добра, распісваюцца. Яны прынеслі мне спіс усіх ВНУ, тэхнічных, радыётэхнічных, нават педагагічных ВНУ, і напісалі: 2 тыс., 1 тыс., 500, 300 чалавек - распісалі, дзе колькі можна падрыхтаваць. Некалькі месяцаў працавалі. Потым сказалі: "Мы на гэта даем грошы, свае асабістыя з кішэні даем грошы, каб падрыхтаваць. Больш за тое, мы яшчэ пойдзем туды лекцыі чытаць". Шчасце, чаго мне быць супраць. І я прыняў іх прапановы і толькі пытаюся, што яшчэ трэба. Я іду і ім дапамагаю. 

Брылёў С.Б.: Відавочна, наступны крок - уніфікацыя гэтай справы і ў рамках Еўразійскага саюза. 

Лукашэнка А.Р.: Пра гэта мы не проста гаворым. Вось у Мінску гэта было адзінае пытанне - лічбавізацыя. Не трэба забываць аб астатняй эканоміцы, вядома. Лічбавізацыя павінна сёння пракрасціся і ў рэальны сектар, і ў іншыя сектары эканомікі - адукацыю, медыцыну, ахову здароўя - усюды. І ў нас у Беларусі ўжо гэта ёсць. У некаторых краінах асобныя напрамкі яшчэ больш развітыя. Мы паставілі гэтае пытанне ў галоўны прыярытэт сёння, і мы прасоўваем гэта. Больш за тое, з Казахстана навукоўцы і іншыя людзі, практыкі, прыязджаюць: нам трэба паказаць гэта, гэта, гэта. Мы ім паказваем, расказваем. Ва Узбекістан, іншыя цэнтральнаазіяцкія рэспублікі мы нават спецыялістаў дасылаем, каб ствараць гэтыя асобныя сектары. Але трэба разумець, што асабліва не рванеш, калі няма базы, асабліва адукацыі. Гэта Расія ў гэтых адносінах прасунутая, Беларусь, Украіна. Будзе прасцей. Але я вельмі рады - нядаўна мяне мой сябар і калега Уладзімір Пуцін папракнуў: "А што там "Сколкава", яшчэ зоны ёсць, а нашы хлопцы да вас едуць". Я кажу: "Канкурэнцыя, у каго ўмовы лепшыя, да таго і едуць". Таму мы вітаем, калі расіяне прыязджаюць да нас і тут працуюць. Гэтаму не трэба перашкаджаць. Яны працуюць і ў Маскве, і ў Мінску. 

Брылёў С.Б.: Тым больш што і Масква, і Мінск у Еўразійскім саюзе. 

Лукашэнка А.Р.: Цалкам дакладна. Нават калі не Еўразійскі саюз. У нас наогул ёсць і больш прасунутая форма - Саюзную дзяржаву мы спрабуем неяк пабудаваць. Таму гэта таксама тое, што злучае і знітоўвае - тое, што потым парушыць іх складана. Гэта ўжо не размовы. Калі бізнес, вытворчасці і іншае будуць звязаныя, мы ўжо - палітыкі - не зможам іх разарваць. Разарвём толькі сабе ў шкоду. 

Брылёў С.Б.: Дзякуй Аляксандр Рыгоравіч! Добрай паездкі ў Пецярбург! 

Лукашэнка А.Р.: Дзякуй!

Фота БЕЛТА

Выбар рэдакцыі

Грамадства

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

На Гомельшчыне актыўна развіваюць валанцёрскі рух

Форма сацыяльнай актыўнасці падлеткаў.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».