“Сымон-музыка” ў Абаяні

Памяць пра Якуба Коласа ўшанавана ў Абаянскім раёне Курскай вобласці

Даўно, сто гадоў таму тое было: Канстанцін Міцкевіч працаваў настаўнікам у Курскай вобласці Расіі. Якраз тыя старонкі з біяграфіі Песняра сталі нагодай, каб адкрыць там часовую экспазіцыю “Сымон-музыка” і ўсталяваць мемарыяльную дошку да 100-годдзя пачатку педагагічнай дзейнасці Якуба Коласа ў Курскай вобласці.

Ва ўрачыстасцях паўдзельнічала Зінаіда Камароўская, шматгадовая дырэктарка Дзяржаўнага літаратурна-мемарыяльнага музея Якуба Коласа. “Мемарыяльная дошка ў гонар Якуба Коласа была ўрачыста адкрыта на будынку Упраўлення адукацыі Абаянскага раёна Курскай вобласці 8 верасня 2018 года, — расказала яна. — Гэтак адзначана 100-годдзе пачатку педагагічнай дзейнасці Якуба Коласа на тэрыторыі Абаянскага раёна, да таго ж святкавалася і 90-годдзе раёна пры ўдзеле губернатара Курскай вобласці”.

Яшчэ адна юбілейная дата ёсць у Коласавым календары: 100-годдзе выдання паэмы “Сымон-музыка”. І таму ў Абаянскім краязнаўчым філіяле Курскага абласнога краязнаўчага музея адкрылася адпаведная часовая экспазіцыя. Гэта — ушанаванне памяці пра народнага паэта Беларусі, пашырэнне ягонай творчасці, аповед пра яго педагагічную дзейнасць у 1918–21 гадах у вёсках Малыя Крукі, Ліпавец, Якаўлеўка цяперашняга Абаянскага раёна.

Зінаіда Камароўская нагадала: на пачатку 1918-га Якуб Колас пачаў працаваць настаўнікам у вёсцы Малыя Крукі, пазней — у вёсцы Ліпавец. Ён быў і ўдзельнікам з’езда настаўнікаў Вышнерэутчанскай воласці, з ягоным удзелам рабіўся праект указа “Аб пераарганізацыі культурна-асветніцкага тэатральнага гуртка”. У лютым 1920-га Канстанцін Міцкевіч быў прызначаны школьным інструктарам Альшанскай і Перасыпскай воласцяў: у яго абавязкі ўваходзіў кантроль работы ў 25 школах.
Дарэчы, рыхтуючы гэты тэкст, я знашоў у інтэрнэце цікавыя звесткі. Аказваецца, як сцвярджаюць краязнаўцы, засялялі ў XVІ — XVІІ стагоддзях тамтэйшыя землі вялікарускія і беларускія каланісты.

Вось урывак з тэкста Віктара Звягіна “Нижний Реутец: Живая связь времен”: “В Нижнем Реутце преобладали колонисты из Белоруссии. Об этом свидетельствует их говор. Даже сейчас можно встретить молодых людей, которые смягчают звуки в конце слов”. Так што і аказаўся Колас на Куршчыне, відаць, не выпадкова: да сваіх людзей прыцягнулі ніткі лёсу.

У курскі перыяд Якуб Колас напісаў звыш 20 вершаў, 2 апавяданні з філасофска-алегарычнага цыклу “Казкі жыцця”, некалькі замалёвак для дзяцей, нарысы. Якраз на Куршчыне ён прадаўжаў працаваць над паэмамі “Сымон-музыка” і “Новая зямля”, юбілеі якіх адзначаюцца сёлета. Гады, праведзеныя на Куршчыне, далі будучаму класіку багаты матэрыял для шматлікіх твораў, напісаных пазней.

Рыгор Гарэшка