Вы тут

Японская айва: догляд і перапрацоўка ўраджаю


Айва японская, або хенамелес — шматгадовы куст, адна з самых прыгожых і ўраджайных раслін. Яна непатрабавальная, вельмі дэкаратыўная, лёгка і хутка размнажаецца. У добрых умовах жыве да 80 гадоў.


Японская айва неверагодна прыгожая ў любую пару года. У перыяд цвіцення, з сярэдзіны мая, бывае так шмат аранжавых і каралава-чырвоных кветак, што куст здаецца вогненным. Улетку можна «пагуляць» з формай кустоў. Увосень хенамелес абсыпаны лімоннымі пладамі, якія трэба паспець сабраць да восеньскіх замаразкаў. Восень — важны перыяд жыцця японскай айвы, ад якога залежыць не толькі яе зімаўстойлівасць, але і стан расліны і яго дэкаратыўнасць. Даглядаць японскую айву зручней у шчыльных пальчатках, бо галіны большасці відаў маюць калючкі.

У канцы лета пры дапамозе секатара неабходна выдаліць усе засохлыя, зламаныя і старыя галіны, якія лёгка адрозніць па пацямнелай кары. Абрэзку расліна пераносіць бязбольна. Бліжэй да восені кушчэнне тармозіцца, таму расліна даўжэй захоўвае форму. Другую восеньскую абрэзку праводзяць ужо пасля таго, як будуць сабраны ўсе «яблычкі». Пакідаць на зіму іх нельга.

У верасні японскую айву падкормліваюць калійна-фосфарнымі ўгнаеннямі. Адначасна рыхляць пад кустамі глебу і падсыпаюць кампост, які добра расклаўся.

Уцяпленне на зіму

Трываласць японскай айвы з узростам павышаецца. Маладыя расліны менш устойлівыя, чым дарослыя. Калі на ўчастку расце ўсяго некалькі кустоў хенамелеса, а зімой мала снегу, то перад пачаткам зімы ў высакарослых формаў пажадана прыхіліць да зямлі ўсе гнуткія галіны. Не трэба баяцца таго, што частка парасткаў падмерзне. Іх выразаюць вясной падчас прарэджвання і фарміравання куста. Неўзабаве з'яўляецца малады параснік, дзякуючы якому расліна хутка аднаўляецца.

Размнажэнне

Японская айва размнажаецца каранёвымі атожылкамі, парасткамі, чаранкамі (летнімі), дзяленнем куста і насеннем. Ніжняя галінка, выпадкова прысыпаная зямлёй, укараняецца і дае вертыкальныя парасткі. Яны ж з'явяцца на месцы выкапанага дарослага куста.

З гэтай расліны вельмі проста зрабіць жывую загарадзь. Увосень сеюць свежасабранае насенне, вясной — пасля стратыфікацыі. Падзімовы пасеў насення з некалькіх пладоў ужо на наступны год дае шмат сеянцаў. Безумоўна, каштоўныя формы айвы (з махровымі кветкамі, рэдкай афарбоўкі і г. д.) давядзецца размнажаць вегетатыўна.

Што рабіць з ураджаем

Японская айва — чэмпіён па колькасці вітаміну С і арганічных кіслот. Яе часта называюць паўночным лімонам. Нарыхтоўкі з японскай айвы на зіму захоўваюць яе цудоўны водар і вітаміны. Акрамя таго, у пладах шмат пекціну.

Тканка плоду вельмі шчыльная і цвёрдая. Мала таго, яна неверагодна кіслая. З'есці сыры «яблычак» немагчыма. Лустачкі, пакладзеныя ў гарбату, надаюць напою лімонны водар. Карысныя і смачныя нарыхтоўкі на зіму: кампоты, сіропы, варэнні, мармелады, джэмы і здробненыя плады, змешаныя з цукрам.

Настой насення японскай айвы дапамагае пры калітах. Для гэтага лыжку насення заліваюць кіпнем, вытрымліваюць 8—10 гадзін і п'юць на працягу дня (3-4 разы) па траціне шклянкі.
Такім настоем прамываюць вочы (пры інфекцыі і раздражненні) і праціраюць «праблемную» скуру.

Японская айва з цукрам. Здробненыя спелыя плады з цукрам — выдатная крыніца вітаміну С у зімовы час. Масу або сіроп можна разводзіць вадой і піць карысны асвяжальны напой. Кісла-салодкую сумесь дадаюць да тварагу, намазваюць на блінцы або лустачкі белага хлеба. Плады (без костачак), нарэзаныя больш буйнымі кавалачкамі і засыпаныя цукрам, маюць кісла-салодкі смак. Іх можна дадаваць у гарбату замест лімона. Колькасць цукру — каля 1,5 кг на 1 кг падрыхтаваных пладоў. Пры захоўванні ў халадзільніку колькасць цукру можна знізіць да 1 кг. Кансервацыя дазваляе выкарыстоўваць яшчэ менш цукру.

Сок. Калі засыпаць здробненыя плады цукрам (узятым у прапорцыі 1 частка здробненых пладоў без костачак на 1 кг цукру), то праз два тыдні пачне вылучацца салодкі сок. Яго зліваюць і выкарыстоўваюць як канцэнтрат для вітаміннага напою. Трымаць сок-сіроп лепш у халадзільніку.

Варэнне. Спатрэбяцца: 1 кг вычышчаных пладоў, 1,5 кг цукру і 1,5 шклянкі вады.

Плады чысцяць ад костачак і жорсткіх плёнак, пасля чаго наразаюць тонкімі долькамі. Іх вараць у вадзе на працягу 10 хвілін. Адвар выкарыстоўваюць для сіропу, якім заліваюць долькі і ў якім вытрымліваюць некалькі гадзін. Затым вараць у адзін або некалькі прыёмаў (5 хвілін вараць, потым пакідаюць на 4-5 гадзін). У выніку варэння долькі становяцца амаль празрыстымі.

Можна таксама зрабіць цукаты або мармелад.

Кампот. Падрыхтаваныя плады рэжуць на лустачкі (або кавалачкі адвольнага памеру), укладваюць у чыстыя шкляныя слоікі і заліваюць гарачым сіропам. Яго рыхтуюць з разліку на 1 л вады не менш за 0,5 кг цукру.

З японскай айвой робяць яшчэ і наліўкі.

Ірына Тамковіч

Выбар рэдакцыі

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Вольга Здзярская: Для мяне мая прафесія — жыццё

Актрыса НАДТ імя М. Горкага — пра шлях да сцэны і натхненне.

Грамадства

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

«Любоў — галоўнае, што бацькі павінны даць сваім дзецям»

Тата і мама — два самыя важныя чалавекі ў жыцці кожнага дзіцяці.