Белыя пачынаюць (і выйграюць)

Шчаслівымі нас могуць зрабіць самыя нязначныя дробязі, якіх не заўважаем у мітусні дзён. Мастачка Настасся Балыш у праекце «Таямніцы святла», што працуе ў Нацыянальным гістарычным музеі Рэспублікі Беларусь, дэманструе шчасце ў розных формах і ракурсах: праз жывапіс і арт-інсталяцыі.

— Усе сюжэты бяру з жыцця, нічога не прыдумляю, — расказвае мастачка. — Тут прысутнічае доля фантазіі і казачнасці. Люблю сумяшчаць розныя кірункі. Гэта вельмі актуальна, і ёсць магчымасць раскрыць тэму з некалькіх бакоў, выкарыстоўваючы незвычайныя матэрыялы. Героі маіх твораў усе падобныя, таму што гісторыі, якія ўвасабляю на палатне, аўтабіяграфічныя. Творчасць побач з жыццём. Менавіта так я называю тое, што раблю. У мяне двое маленькіх дзяцей, і шмат таго, што адлюстроўваю ў работах, бяру ад іх. Яны натхняюць, дапамагаюць атрымліваць правільныя эмоцыі.

Кожная работа хавае ў сабе цікавую гісторыю. Большасць твораў дэманструюць побытавыя адносіны звычыйных людзей. Аўтар ідэалізуе сітуацыі, акцэнтуе ўвагу на гармоніі і любові, якія берагуць героі сюжэтаў. У многіх творах адлюстраванае зорнае неба: яно заўсёды зараджае святочным настроем.

— У гэтым праекце мне было цікава паназіраць і паразважаць над тэмай існавання чалавека побач з нябеснымі свяціламі, — тлумачыць Настасся. — Я спрабую высветліць таямніцы святла, таму ўключыла ў экспазіцыю карціну, якая называецца «Месячна-пасяўны каляндар». Мы ведаем, што агароднікі арыентуюцца на месячны каляндар, жывуць па ім. Гэта ж славянская традыцыя — самыя важныя рэчы рабіць у час, калі месяц расце. Таму ў творы я паказала сямейную пару, іх будучы сад, людзі ў гармоніі з месячным календаром пражываюць сваё жыццё. На мой погляд, яшчэ адным цэнтральным экспанатам з’яўляецца артінсталяцыя «Бабулін свет». Калісьці ў маю сям’ю трапілі некалькі пар рукавіц. Іх вязала адна бабуля, мая прамая сваячка. Гэтыя рукавіцы насілі яе ўнукі і праўнукі, а цяпер перадалі маім маленькім дзецям. На жаль, бабулі няма з намі, яна пайшла з жыцця, але цяпло яе рук да гэтага часу жыве ў нашым доме.

Яшчэ адна цёплая работа — «Дабранач». Аўтар паказала маму і двух сыноў, якія спяць. Мама спіць з адкрытым вокам і ў той жа час корміць з далоні дзвюх птушачак. Сюжэт, які адлюстроўвае гармонію мацярынства: маці заўсёды думае пра сваіх дзяцей, клапоціцца пра іх. Некаторыя творы Настасся стварае з рэчаў, якія ў звычайным жыцці нясуць на сметніцу.

 — Сусед мяняў вокны. Цэлы двор быў імі завалены. Я ў яго выцягнула гэтыя вокны і стварыла інсталяцыю, у якой акно выконвае сваю прамую функцыю, — расказвае творца. — Праз яго мы бачым горад, можам назіраць за тым, што адбываецца вакол, а можам зазірнуць і ў пакой насупраць. Наогул, акно мастак успрымае як раму. Малюнкі змяняюцца, і акно само факусіруе сюжэты.

На выстаўцы прадстаўлены эксклюзіўныя творы, якія аўтар напісала на саматканым палатне, зробленым яшчэ прабабуляй яе мужа. Мастачка вырашыла выкарыстаць гэта палатно ў творчасці, тым самым захаваць яго на доўгія гады: праклейвала яго, грунтавала... І тканіна зазіхацела цікавай фактурай.

Мастачка Настасся Балыш спачатку набыла папулярнасць за мяжой, выстаўляла свае творы ў Францыі, Італіі, Іспаніі, дзякуючы чаму атрымала вялікі мастацкі досвед. Зараз актыўна выстаўляецца ў Беларусі.

— Назіраючы апошнія гады за развіццём мастацкага поля Беларусі, заўважаю, што з’яўляецца мноства цікавых праектаў, адметных аўтараў, — падкрэсліла мастачка. — Многія рэспубліканскія выстаўкі дазваляюць эксперыментаваць з фарматам, гэта таксама магчымасць развівацца, праявіць сябе.

Нядаўна Настасся паспрабавала новую ролю. Працавала куратарам выставачнага праекта падчас правядзення ў Нацыянальным гістарычным музеі чэмпіянату Беларусі па шахматах.

— Гэта быў добры штуршок, я зразумела, што такое па-сапраўднаму ствараць свой праект, — адзначае творца. — Калі прыходзіш на калектыўную выстаўку, думаеш, што можна было б прастору пляцоўкі падзяліць інакш, па-іншаму вызначыць задачу. У дадзеным выпадку ўсё было ў маіх руках. Вельмі зацікавіла спалучэнне шахмат як спорту і мастацтва ў адной прасторы. Такія тэндэнцыі папулярныя ў свеце. Напрыклад, шахматныя турніры праводзіліся ў Луўры, у адным з музеяў Санкт-Пецярбурга. Я рада, што мы таксама перанялі эстафету.

Вікторыя АСКЕРА, фота аўтара