Вы тут

Вынікі саміту для Беларусі


У Бруселі ў мінулую пятніцу завяршыўся саміт «Усходняга партнёрства» з удзелам прадстаўнікоў Беларусі, Арменіі, Украіны, Малдовы, Грузіі і Азербайджана. Галоўным вынікам падзеі стала пацвярджэнне таго факта, што «Усходняе партнёрства» будзе існаваць і развівацца. Гэта важна на фоне тых гучных заяў як палітыкаў, так і аналітыкаў, якія яшчэ паўтара года таму прадвяшчалі поўны крах праграмы або адкрыта казалі, што яна ўжо мёртвая. Нічога падобнага, ініцыятыва 2009 года прадэманстравала і ў 2017-м поўную жыццяздольнасць.


Самай важнай для Беларусі стала паступовая трансфармацыя «Усходняга партнёрства» менавіта ў тым кірунку, які нас у найбольшай ступені задавальняе. У першапачатковым фармаце ініцыятывы 2009 года было занадта шмат геапалітыкі, што аб'ектыўна перашкаджала паспяхова развіваць партнёрства. Такія ўдзельнікі, як Украіна, Малдова і Грузія, разглядалі праграму як крок на шляху ў інтэграцыю ў Еўрапейскі саюз і спрабавалі рэалізоўваць свае знешнепалітычныя інтарэсы праз яго мерапрыемствы. Краіны ЕС, не ставячыся ўсур'ёз да перспектыў еўраінтэграцыі гэтых трох краін, у той жа час разглядалі партнёрства галоўным чынам з пункту гледжання новага фармату адносін з Расіяй. Беларусь, Арменія і Азербайджан, у сваю чаргу, не думаючы аб уступленні ў Еўрасаюз, спрабавалі дабіцца больш прагматычнага парадку дня, які ўлічвае перш за ўсё іх эканамічныя інтарэсы. Такое супярэчлівае разуменне мэт удзелу ва «Усходнім партнёрстве» непазбежна цягнула за сабой рознагалоссі і блытаніну.

Час ідзе, і ўсе гэтыя гады Беларусь настойліва прасоўвала сваё разуменне патрэбнага ёй парадку дня. Мянялася і геапалітычная сітуацыя — у ЕС усё больш спее разуменне таго, што ў Еўропе складваецца занадта напружаная атмасфера і пара рабіць крокі па яе разрадцы, а не далейшай эскалацыі. Таму што Еўрасаюз прадстаўляе сабой паў-Еўропы і хоча спакойнага жыцця, а не ўсё новых і новых праблем на сваёй тэрыторыі і ў бліжнім замежжы. У гэтай сітуацыі вынікі саміту 2017 года па сутнасці фіксуюць беларускія прапановы яшчэ 2009 года — «Усходняе партнёрства» павінна быць аб прагматычным узаемадзеянні суседзяў, а не аб стварэнні новых пунктаў напружання ў Еўропе. Таму выніковая дэкларацыя саміту прынятая ў дастаткова спакойнай атмасферы і не змяшчае асуджэння і павучанняў у адрас Расіі, як хацелася тым удзельнікам саміту, якія на гэты раз апынуліся ў меншасці.

«Усходняе партнёрства» ў выніку сапраўды становіцца асаблівым вымярэннем Еўрапейскай палітыкі суседства, праграмай, у рамках якой суседзі вырашаюць важныя для іх пытанні на аснове супрацоўніцтва. Першараднай становіцца важнасць умацавання дзяржаўнай, эканамічнай і сацыяльнай устойлівасці ў ЕС і краінах-партнёрах і ролі «Усходняга партнёрства» ў суседстве ЕС. На саміце была дасягнута згода, што ўзмоцненае супрацоўніцтва, дальнабачны і ўсебаковы палітычны дыялог маюць ключавое значэнне для пераадолення агульных выклікаў і дасягнення агульных мэт. У выніковай дэкларацыі адкрыта падкрэсліваецца, што «Усходняе партнёрства» мае на мэце развіццё агульнай прасторы сумеснай дэмакратыі, росквіту, стабільнасці і ўзмоцненага супрацоўніцтва і не накіравана супраць каго-небудзь. Пры гэтым адзначаецца, што, калі сувязі з іншымі партнёрамі запатрабуюць больш шырокага прыцягнення і будуць спрыяць выніковасці канкрэтных мерапрыемстваў і агульных мэт «Усходняга партнёрства», супрацоўніцтва ў кожным канкрэтным выпадку можа быць адкрытым для трэціх краін. Пацвярджаецца суверэннае права кожнага партнёра выбіраць узровень амбіцый і мэт, да якіх ён імкнецца ў сваіх адносінах з Еўрапейскім саюзам. Адкрыта прызнаецца, што аб'ём і глыбіня супрацоўніцтва вызначаюцца амбіцыямі і патрэбамі ЕС і партнёраў, а таксама тэмпам і якасцю рэформаў. Гэта важна на фоне таго факта, што пры старце ініцыятывы ў 2009 годзе Еўрасаюз быў схільны да ментарскага тону ў дачыненні да шасці краін былога СССР, запрошаных да ўдзелу.

Такім чынам, «Усходняе партнёрства» становіцца ўсё больш важным фарматам зносін Беларусі з Еўрапейскім саюзам, з дапамогай якога Беларусь імкнецца рэфармаваць сваю эканоміку, зрабіць яе больш магутнай і інавацыйнай, балазе ЕС валодае велізарнымі фінансавымі сродкамі і сучаснымі тэхналогіямі. Як гаворыцца ў фінальнай дэкларацыі саміту, для такога супрацоўніцтва, акрамя традыцыйных інструментаў, з'явіцца і новы. Мяркуецца стварэнне Еўрапейскага фонду ўстойлівага развіцця, закліканага эфектыўна мабілізаваць значныя аб'ёмы інвеставання. Важную ролю ў прагматычным супрацоўніцтве ЕС і Беларусі адыграе праграмны дакумент «20 дасягненняў да 2020 года», прыняты ў снежні 2016-га і накіраваны на дасягненне адчувальных вынікаў празрыстым і інклюзіўным спосабам. У перагледжанай шматбаковай структуры «Усходняга партнёрства» будзе распрацаваны больш інтэграваны, калегіяльны, міжгаліновы падыход да супрацоўніцтва, арыентаваны на вынікі.

Сяргей КІЗІМА, доктар палітычных навук, Акадэмія кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь

Выбар рэдакцыі

Грамадства

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Час клопату садаводаў: на якія сарты пладовых і ягадных культур варта звярнуць увагу?

Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.

Культура

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Чым сёлета будзе здзіўляць наведвальнікаў «Славянскі базар у Віцебску»?

Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».