Мая вера, надзея і злосць

Андрэй Козел

нарадзіўся 8 кастрычніка 1987 года ў пасёлку Новагарадзейскі Нясвіжскага раёна. Па адукацыі — настаўнік, журналіст. Гады студэнцтва згадвае як шчаслівы і бесклапотны час жыцця, час шчырага сяброўства, кахання і велізарных ружовых акуляраў. Для яго гэты час адметны яшчэ і знаёмствам з творамі беларускай літаратуры, якія натхнілі пачаць пісаць на роднай мове.

Мая вера, надзея і злосць

***

Іржавым цвіком забітыя думкі ў маю галаву.

Хацеў бы дастаць даўно гэты цвік, але ўжо не магу.

Жалезнаю кветкай чорныя думкі ірдзеюць, растуць,

каб капаць нектарам і расцякацца па целе, бы ртуць.

Развагі мае найгоршым з найлепшых растуць пухіром:

і, выйграўшы бой, губляеш так многа, што ставіў на кон!

Душэўныя страты верай надзеі гаю я ў сабе,

хоць думкі забітыя ржавым цвіком у маёй галаве.

 

***

Сёння прывіды ў спратах душы

нешта вынайшлі, нешта знайшлі.

Можа, добрае, можа, і не:

штосьці здарыцца, штосьці міне.

Я глядзеў, што прынеслі яны —

ў светлых мроях, праз дзіўныя сны.

Я не думаў, што ўсё гэта ёсць

мая вера, надзея і злосць.

Я пакіну найлепшае, што

мне давала заўсёды цяпло.

А найгоршае збуду, звяду,

лёс аспрэчу, прагнаўшы бяду.

 

Мяшок

Ўсё, што можна сказаць, — я сказаў,

Не пакінуўшы слоўніку слоў.

Каго мог забіваць — забіваў

Безумоўнаю  яваю  сноў!

 

Ўсё, што можна спазнаць, — я спазнаў,

Чорнай плямай разліўшы ў душы.

Калі хочаш, то я — увабраў

Міражы злой нябачнай мяжы.

 

Ўсё, што можна пачуць, – я пачуў,

Не вымаючы пробкі з вушэй.

Я навобмацак гукі адчуў,

Што за цішу бываюць цішэй.

 

Ўсё, што можна забыць, — я забыў,

Нават тое, што ведаць не мог.

Я ляжаў, я глядзеў. Я застыў

У нязведаных ведах, як мох.

 

Каго можна сустрэць — я сустрэў,

Палічыўшы пляўкі ўсе у твар.

Але холад мяне ўсё ж сагрэў

Цеплынёю намараных мар.

 

Што я мог падарыць — я аддаў —

Невядомы ў няведанне крок.

Ўсё, што можна сабраць, — я сабраў,

Склаўшы рэчы ў дзіравы мяшок.

 

Млосць

Я йшоў дамоў, мая дарога

Мне малявала хібы. Млосць

шаптала: «Хутка перамога!

Ты — ёсць не той, кім быў,

                                      хто ёсць».

Я засяродзіў думкі, роздум

і на шашы паўстаў

                            пустым.

Так, я бываў, канечне, розным.

Ды я не той,

хто стаў не тым!

Змяняў раптоўна накірунак;

стаяў,

ішоў, куды хацеў.

Мяняла карта свой малюнак —

калі б туды ні паглядзеў.

Ляцеў.

         У прорву праваліўся.

Адчуў жывое раптам штось.

Быў тым, хто шчэ не нарадзіўся

і хто народзіцца вось-вось.

А жыў — жыцця нібыта мала

было сягоння,

заўтра — зноў.

Я мог быць тым, каго не стала, —

яго жыццё пражыць наноў.

Нябёсы слалі свае грукі.

Туман быў ціхі і густы,

лавіў мае

                   нямыя гукі:

«Не, я не той,

хто стаў не тым…»

Мяняў напрамкі кожнай сцежкі,

каб зблытаць тых,

                            хто вёў мяне,

Пераплятаў жыцця

                            прамежкі,

то праўдзе верыў, то мане.

Ці мог я быць не тым,

а іншым? —

Я не задумваўся,

                            ішоў.

Стаў блытаць сок саспелай вішні ––

прымаў яго за плазму,

                                кроў.

Сасмяг.

Здранцвеў.

Краналі вусны

бутэлькі, поўныя вады.

Язык, цяжкі і заскарузлы,

парушыў гронкі нематы.

Я піў нагбом.

Праявы млосці

знікалі ў целе без умоў.

Чырвонае ў бакале штосьці:

Кампот вішнёвы мо

ці кроў?..

Я ачуняў.

Мае адказы

адкрылі мне, нібы на злосць:

«Ты той, кім быў тады,

                            адразу!

Ты той — кім быў,

ты той — хто ёсць!»

 

Штучнасць

Бывае у кожнага колькі  хвілін,

калі разумееш, што нешта не так –

і музыка грае, а словы не ў такт…

Натоўп акружае, а ўсё ж — ты адзін.

 

Дый песня ліецца, вясёлы напеў,

як быццам — спакойна, але — валтузня.

Бы праўда гучыць, а здаецца — хлусня.

І не разабраць, дзе катрэн, дзе прыпеў.

 

Ад самых вытокаў спявае нам хор,

даўно не змяняе свой рэпертуар,

хоць шлях і здарожыўся ды тратуар,

хоць карта змяніла знаходжанне гор.

 

Цябе гэтаксама прымусяць спяваць.

Патрэбныя ноты заносяцца ў ліст.

Калі ты не з імі, ты — вольны  саліст.

На вольных салістаў жа — хору пляваць.

 

І сумная штучнасць  згаданых падзей

наводзіць на думку, што штучнае ўсё:

свабода, каханне, надзея, жыццё…

І штучныя песні для штучных людзей.

 

***

Забыты дом на ўскрайку лесу.

Нібы малы, туды залезу,

каб паглядзець, як памірае,

што для сям’і цяпло стварае...

Быў тут і гоман, і вяселле,

застольны гул і мрой трызненне;

тут забыццё было і смутак,

жалоба, смерць і болю скрутак;

у ім жыла любоў, пяшчота,

цяпер — трава і адзінота.

Стаю разгублены, разбіты

ля студні. Пацукі сярдзіта

хаваюць пысы ў завуголлі,

з акна звісае дрэва голле.

На крыж забіты аканіцы,

рыпяць, галосячы, масніцы,

там зруб пахілы, дах у лаце

і дзверы б’е скавыш у хаце…

 

Дыялог

— Душа мая — разбітае акно:

ў пустую шыбу залятаюць жахі,

што разрываюць сэрца апранахі

на самае дзіравае радно.

Павер, што людзям будзе ўсё адно…

 

— Чакай, давай запоўнім твой прабел:

чым горш табе, тым больш для іх цікава,

такое правіла заўсёды існавала

і будзе існаваць, ты мне павер,

бо чалавек для чалавека — звер.

 

***

Я вярнуся у новым абліччы —

і ніхто не пазнае мяне.

Пазнікаюць знаёмыя лічбы,

мая мройнасць з вятрыскам міне.

 

Час спатоліцца вольнай хадою

І застыне ў бяздонні вачэй.

Захлынуцца цяжкою тугою

гэтым разам мне будзе лягчэй.

 

Я чырвоная кропля — не болей —

на бязмежным прасторы з крыві,

механізм незайздроснае долі,

алавяны салдацік Зямлі.

 

Я вярнуся ў новым абліччы,

можа, птушкай, а можа, дажджом,

да таго, хто сябрам  палічыць

і хто дзверы адчыніць у дом.