Вясёлыя гісторыі чытачоў

Кла­пат­лі­вы... па­рсюк

Сён­ня ма­ла хто ў вёс­цы тры­мае сві­ней (не ка­жу­чы пра ка­роў ды ко­ней): ста­рыя — іх боль­шасць — ужо не мо­гуць, ма­ла­дзей­шыя — не хо­чуць, бо і са­праў­ды, на­вош­та, ка­лі ўсё пра­да­ец­ца і мож­на ку­піць.

А не­ка­лі ж так не бы­ло, не­ка­лі вяс­коў­цы (ды і га­ра­джа­не ча­сам так­са­ма) пра­ца­ва­лі бо­лей. Вось і рох­ка­лі па­рсю­кі на кож­ным пад­вор­ку... Адзі­нае, за­ка­лоць і ра­за­браць іх не ўся­кі мог, так зва­ныя бай­цы ў вёс­ках з'яў­ля­лі­ся. Яны гэ­ту спра­ву вы­дат­на ве­да­лі і на­ват лю­бі­лі. Узяць хоць бы дзядзь­ку Мі­ха­ся. З на­ды­хо­дам ха­ла­доў ён, мож­на ска­заць, про­ды­ху не меў: ні­ко­му не ад­маў­ляў, бо, па-пер­шае, ра­бо­та для яго бы­ла звыч­ная, па-дру­гое, тры руб­лі за яе на да­ро­зе не ва­ля­лі­ся. І зноў жа но­выя лю­дзі... А дзядзь­ка з га­вар­кіх быў, лю­біў ней­кі жарт са­стро­іць. Бы­ва­ла, на сваю ж га­ла­ву...

Зна­чыць, не­як тра­піў ён да ад­ной ка­бе­ці­ны на «за­бой­ства» веп­ру­ка. Прый­шоў, як да­маў­ля­лі­ся, амаль усё зра­біў, а ўрэш­це ду­маў па­жар­та­ваць: да­стаў са сва­ёй кі­шэ­ні тры руб­лі, сха­ва­ныя ад жон­кі, скру­ціў іх у тру­ба­чку ды за­су­нуў у ву­ха па­рсю­ку.

— Ней­кі дзіў­ны ў ця­бе ка­бан, — раз­важ­лі­ва ска­заў гас­па­ды­ні, ка­лі тая прый­шла па чар­го­вы ка­ва­лак сві­ні­ны, каб за­нес­ці яго ў кла­доў­ку.

— І чым гэ­та? — па­пы­та­ла­ся тая.

— А ты зір­ні яму ў ву­ха. Па­доб­на, там гро­шы ля­жаць?

— Ды быць не мо­жа! — не па­ве­ры­ла яму ка­бе­та. — Ад­куль? 

— Я так­са­ма не ра­зу­мею, — пачу­хаў па­ты­лі­цу Мі­хась. — А га­лоў­нае — як яны не зга­рэ­лі, ка­лі я га­ла­ву сма­ліў?

— І са­праў­ды, — не ве­ры­ла ва­чам жан­чы­на, да­стаў­шы з ву­ха тру­ба­чку. — Бач, аж­но тры руб­лі!

Гас­па­ды­ня рас­кру­ці­ла іх, па­гля­дзе­ла на пра­свет, ці са­праўд­ныя, і рап­там за­га­ла­сі­ла:

— А мой жа ты па­рсю­чок! А мой жа ты га­рот­ні­чак! Па­шка­да­ваў мя­не, бед­ную: вы­ра­шыў сам за сваё за­бой­ства за­пла­ціць? Кла­пат­лі­вец ты мой... Тры­май тра­яч­ку, Мі­хась! Дзя­куй та­бе за пра­цу!

Вось та­ко­га па­ва­ро­ту дзядзь­ка не ча­каў: раз­губ­ле­на за­лы­паў ва­чы­ма, за­ла­па­таў, што гэ­та яго­ны тра­як, што ён па­жар­та­ваў.

Але слу­хаць яго жан­чы­на не ха­це­ла: якія жар­ты мо­гуць быць з гра­шы­ма? Ды ні­я­кіх.

Ана­толь ПАЛЫНСКІ,

г. Бе­ра­зі­но

Ва­да жы­вая і мёрт­вая

Мой зна­ё­мы, які ўсё жыц­цё ад­пра­ца­ваў у мі­лі­цыі, не­ка­лі ка­заў, што для та­го, каб змя­ніць ча­ла­ве­чыя звыч­кі (а з імі, маг­чы­ма, і... жыц­цё), ча­сам да­стат­ко­ва ад­на­го вы­пад­ку.

Я та­ды не вель­мі па­ве­ры­ла. А ён, каб пе­ра­ка­наць, рас­ка­заў пра ся­бе вось гэ­ту гіс­то­рыю.

«На пра­цы ўсе зва­лі мя­не ста­ра­ве­рам. І бы­ло б з-за ча­го. З-за та­го, што заўж­ды пры са­бе меў лус­ту хле­ба з са­лам (не еў у ста­лоў­ках ды роз­ных за­бя­га­лаў­ках), з-за та­го, што ва­ду піў толь­кі та­ды, ка­лі сам налью са студ­ні ці з кра­на, пры­чым у свой жа ку­бак... Ну і з жон­кай у зго­дзе жыў, бо га­рэл­кі не піў — ад яе ўсе свар­кі ды зва­ды.

Праў­да, гэ­так не заў­сё­ды бы­ло.

Пра­ца ў мі­лі­цыі па­ча­ла­ся ў мя­не з тэр­мі­но­ва­га за­дан­ня. На­чаль­нік рай­ад­дзе­ла вы­клі­каў, ска­заў, што да яго па­сту­піў сіг­нал: у та­кой вось вёс­цы, па та­кім вось ад­ра­се за­хоў­ва­юць і пра­да­юць са­ма­гон­ку. Трэ­ба, зна­чыць, узяць па­ня­тых («Апроч ін­шых, — пад­ка­заў на­чаль­нік, — су­сед­ку з до­ма на­су­праць...») і зра­біць во­быск.

Як яго ра­біць, нас ву­чы­лі ў шко­ле мі­лі­цыі, я гэ­та пом­ніў і дзей­ні­чаў стро­га па пра­ві­лах: за­пра­сіў па­ня­тых, пры іх уваж­лі­ва агле­дзе­лі ўсё на кух­ні, по­тым у за­ле... Ба­чу, тая су­сед­ка пад­мірг­вае: маў­ляў, трэ­ба ў ка­мор­ку зай­сці. Ідзём... І ад­ра­зу ж ба­чым бі­тон, пры­кры­ты ней­кай адзе­жай. Ад­кры­ва­ем яго — са­ма­го­нам пах­не. Зна­чыць, сіг­нал той праў­дзі­вы?..

Я ўжо са­браў­ся пра­та­кол пі­саць, ды гас­па­ды­ня тры­мае ледзь не за ру­кі: маў­ляў, па­бой­ся бо­га, сы­но­чак! Гэ­та ж не га­рэл­ка! Ну па­каш­туй­...

І са­ма яна жва­вень­ка ха­пае ку­бак, на­хі­ля­ец­ца над бі­то­нам, на­бі­рае вад­ка­сці... Спа­чат­ку су­сед­цы дае.

Тая, ба­чу, вы­пі­ла і маў­чыць — ні­чо­га не ка­жа.

Прый­шло­ся і мне той ку­бак узяць. Пры­ню­хаў­ся, глы­нуў — ні­чо­га не ра­зу­мею. Ка­жу:

— Гэ­та ж ва­да!

— Ага, дзі­цят­ка, ты праў­ду ка­жаш, — ра­ду­ец­ца гас­па­ды­ня. — Гэ­та ж на ма­ёй ра­дзі­ме звы­чай та­кі: ва­да, што ня­бож­чы­ка мы­лі, со­рак дзён па­він­на ў ха­це ста­яць. Толь­кі по­тым яе на ма­гіл­ку вя­зуць. І там вы­лі­ва­юць.

Як я не вы­нес дзве­ры, не ра­зу­мею, бо з мя­не фан­та­нам па­ля­це­ла ўсё — і ўча­раш­няе, і па­заў­ча­раш­няе...

Ка­ра­цей — не вы­ка­наў я пер­шае за­дан­не на­чаль­ні­ка: ні пра­та­ко­ла не пры­вёз, ні рэ­ча­вых до­ка­заў.

...Пас­ля да­ве­даў­ся, што тая па­ня­тая, сён­няш­няй мо­вай ка­жу­чы, ужо да­ста­ла ўсіх сва­і­мі да­но­са­мі.

А ў жан­чы­ны, дзе мы во­быск ра­бі­лі, у сям'і і праў­да ня­бож­чык быў (муж па­мёр). Так што са­ма­гон­ка з хаў­тур у ха­це за­ста­ва­ла­ся, але не ў бі­то­не. Там гас­па­ды­ня (пра наш пры­езд яе за­га­дзя па­пя­рэ­дзі­лі) звы­чай­ную ва­ду тры­ма­ла.

Але ж ад гэ­та­га не ляг­чэй, асаб­лі­ва, ка­лі ве­да­еш, што «не­звы­чай­най» мо­гуць на­ліць так­са­ма, як піць даць.

Лю­боў ЧЫГ­РЫ­НА­ВА,

г. Мінск

Кру­ці не кру­ці — а... гро­шы пла­ці

Усё ў пры­ро­дзе ўза­е­ма­звя­за­на і для не­ча­га па­трэб­на. Зда­ва­ла­ся б, кры­ва­смо­кі, ка­ма­ры, а для жаб — най­леп­шы ла­су­нак, са­мі жа­бы — для бус­лоў (а мес­ца­мі і для лю­дзей), бус­лы...

Адзі­нае, ча­го ні­хто не есць, гэ­та ка­ла­рад­скія жу­кі. Ужо ка­то­рае дзе­ся­ці­год­дзе мы з імі зма­га­ем­ся і ўсё без­вы­ні­ко­ва. На­ву­коў­цы, праў­да, ста­ра­юц­ца: некалі пры­ду­ма­лі хла­ра­фос. Гэ­та коль­кі ж гад­коў мы ім зя­мель­ку тру­ці­лі, тру­ця­чы і ся­бе?!

Ад­мо­ві­лі­ся, на­рэш­це, як ра­ней і ад дус­ту (ён, ка­жуць, ні­бы шкло, не гніе ні­ко­лі). Дык на зме­ну но­вы сро­дак прый­шоў — мож­на ска­заць, ча­роў­ны: ім, маў­ляў, толь­кі раз сваю буль­бу па­пыр­скаў і ўсё, да­стат­ко­ва: жу­кі больш не з'я­вяц­ца, шко­ды ча­ла­ве­ку ні­я­кай...

Ну-ну... Ха­це­ла­ся б ве­рыць, што жу­кі ад­чу­ва­юць на­ступ­ствы та­го прэ­па­ра­та, а ча­ла­ве­ку ён што — за ві­та­мі­ны? На­са­мрэч, мы тру­цім не жу­коў, мы, як толь­кі яны з'яў­ля­юц­ца, за­кід­ва­ем за пле­чы ба­лон з атру­тай, ды ідзём «тру­ціць... буль­бу».

Да­рэ­чы, для гэ­та­га са­мы час ця­пер.

Пра яго ж і гэ­та гіс­то­рыя. Мне яе зна­ё­мы пад­піс­чык «Звяз­ды» рас­ка­заў, па проз­ві­шчы Іва­ноў. Я толь­кі за­пі­са­ла.

У іх, зна­чыць, на кал­гас­най «ля­туч­цы» ней­кі Та­лян «ша­фя­рыў» — ка­ніст­ры з яда­хі­мі­ка­та­мі на па­лі раз­во­зіў. Са­мо са­бой — неш­та ад­лі­ваў, дзе са­бе, дзе лю­дзям. А ў вы­ні­ку мно­гія ве­да­лі, што ў То­лі «заў­сё­ды ёсць», мно­гія сум­лен­на мя­ня­лі сваю бу­тэль­ку на яго­ную (праў­да, з ін­шай хі­мі­яй).

Але ж ад­на­го му­жы­ка, му­сіць, жа­ба задушыла. Ён у тую вяс­ну з паў­гек­та­ра буль­бай за­се­яў. Толь­кі ад зям­лі ад­ско­чы­ла — ка­ла­рад­скі ўссеў і так «за­лю­та­ваў»... На атру­ту гро­шай не на­брац­ца. Вось гас­па­дар і злаў­чыў­ся — хоць бу­тэ­леч­ку, але ж сцяг­нуў з бар­дач­ка «ля­туч­кі».

То­лік, ну вя­до­ма ж, гэ­та не ўзлю­біў: за­ха­цеў пра­ву­чыць то­га зло­дзея. І пры­ду­маў жа як. У аг­ра­хі­мі­ка ўзяў аку­рат та­кую ж, але пус­тую бу­тэ­леч­ку са шка­лой, на­поў­ніў яе «прэ­па­ра­там» са свай­го ўлас­на­га «кра­ні­ка», што ні­жэй жы­ва­та, і па­клаў на мес­ца ра­ней­шай — у бар­да­чок. Як ве­даў ча­ла­век, што ад­ной скра­дзе­най бу­тэль­кі зло­дзею ма­ла бу­дзе: ён па­ві­нен прый­сці па дру­гую.

І са­праў­ды — не па­мы­ліў­ся То­лік (ён сваю «ля­туч­ку» спе­цы­яль­на не за­мы­каў, каб «на жыў­ца» зла­дзюж­ку зла­віць): знік­ла «кант­роль­ная» бу­тэ­леч­ка.

І — ад­па­вед­на — абод­ва ба­кі за­да­во­ле­ны. Ша­фёр, што па­ка­раў-такі зло­дзея, буль­ба­вод — тым, што на ха­ля­ву, мож­на ска­заць, апра­ца­ваў дру­гую па­ло­ву со­так. Праў­да, пры гэ­тым ён ува­гу звяр­нуў, што ў но­вай бу­тэ­леч­цы «хі­мія» кры­ху ін­шая, што ад яе, у пры­ват­нас­ці, ду­жа ма­ча­ві­най (кар­ба­мі­дам) ня­се... «Му­сіць, азо­там уз­ба­га­ці­лі», — па­ду­маў гас­па­дар і па­лі­ваў сваю буль­бач­ку ўжо не шка­ду­ю­чы: 10 ку­бі­каў на вяд­ро — для азот­на­га сіл­ка­ван­ня.

Апра­ца­ваў, зна­чыць, свае па­сад­кі, ад ду­шы па­ра­да­ваў­ся і жы­ве са­бе як ні­чо­га ні­я­ка­га, бо гра­дак не ба­чыць (на­дзе­лы за вёс­кай, у по­лі бы­лі)...

Аж не­як спы­няе яго зна­ё­мы. «Што з тва­ёй буль­бай? — пы­та­ец­ца. — Ад­на па­ло­ва со­так зя­лё­ная, а дру­гая — вочы б не бачылі, аж­но чыр­во­ная...»

Гас­па­дар лёць­ма на по­ле. Уба­чыў свае го­ні і як не са­млеў: жу­кі на буль­боў­ні­ку аж­ кі­шаць — апош­нія ліст­кі да­яда­юць...

Шка­да бы­ло рас­лін. Але ж ся­бе ды сваё зда­роўе — не ме­ней. «З хі­мі­яй, — ду­маў ча­ла­век, — дур­ныя жар­ты. Трэ­ба ж не­як да­ве­дац­ца, што ў бу­тэль­цы бы­ло?»

Прый­шло­ся яму па­тра­ціць гро­шы, узяць доб­ры ма­га­рыч з за­кус­кай і пра ўсё рас­пы­таць у То­лі­ка.

Той з ах­во­тай рас­каз­ваў... Зло­дзей слу­хаў: свяр­бе­лі ў яго ку­ла­кі, ха­це­ла­ся па­лі­чыць рас­каз­чы­ку ска­бы... Але ру­ка не пад­ня­ла­ся, бо сам ві­на­ва­ты: ні­хто ж не пры­му­шаў яго крас­ці.

Соф'я КУ­СЯН­КО­ВА,

в. Лу­чын, Ра­га­чоў­скі ра­ён

Руб­ры­ку вя­дзе Ва­лян­ці­на ДОЎНАР

dounar@zviazda.by