Прыкладаў, калі прадпрымальнікі ўдзельнічаюць у сацыяльных праектах, можна прыводзіць шмат. У Камітэце па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Магілёўскага аблвыканкама запэўніваюць, што амаль ніхто ў гэтым не адмаўляе. Праўда, большасць абмяжоўваецца разавай дапамогай, але ёсць і такія, хто займаецца гэтым рэгулярна. Нашы сённяшнія суразмоўцы адны з тых, хто будуе сваю працу на ўмовах сацыяльнага прадпрымальніцтва.
«Мне падабаецца дапамагаць»
Ірына Максімава, заснавальніца прыватнага прадпрыемства «Свет здароўя і прыгажосці» ў Магілёве, па праграме адаптацыі інвалідаў працуе ўжо больш за пяць гадоў. Расказвае, што ўсё пачалося з удзелу ў Дні інваліда, на які іх аднойчы запрасіў у якасці спонсара тэрытарыяльны цэнтр сацабслугоўвання Кастрычніцкага раёна.
— Пасля гэтага мамы хворых дзяцей сталі прыходзіць да нас на бясплатныя заняткі фітнесам, а наша інструктар займацца з ахвотнымі непасрэдна ў цэнтры сацабслугоўвання. Потым мне прапанавалі дапамагчы з працаўладкаваннем інвалідаў, і я пагадзілася, — расказвае Ірына. — У нас вельмі камфортныя ўмовы і няма нейкага размежавання, інвалід ты ці здаровы. Аднойчы прыйшла жанчына, якой на вытворчасці адарвала руку. Яна моцна камплексавала з гэтай нагоды. Але стала працаваць у нас і хутка адчула сябе паўнавартасным чалавекам. Ніхто не звяртаў увагі на тое, ёсць у яе рука або няма... Хутка асвоілася і дзяўчына з ДЦП, прычым вельмі сур'ёзнай ступенню захворвання. У яе была моцна парушана каардынацыя. Але мы таксама пасябравалі, яна нават удзельнічала ў нашых мерапрыемствах. Былі інваліды па зроку, людзі з захворваннямі на шчытападобную залозу, з дэфектамі канечнасцяў. Цяпер вось бяром 25-гадовую дзяўчыну з эпілепсіяй.
Фірма не толькі працаўладкоўвае людзей з абмежаванымі магчымасцямі, але і займаецца спонсарскай дзейнасцю. Напрыклад, група пенсіянерак, самай старэйшай з якіх 80 гадоў, наведвае фінтес-клуб па льготных расцэнках. Сярод устаноў, якім аказваецца дапамога, — Магілёўскі дзяржаўны эканамічны прафесійна-тэхнічны каледж, дзе вучацца ў тым ліку і інваліды, папраўчая калонія Магілёва для непаўналетніх асуджаных. У законапаслухмяных выхаванцаў гэтай установы ёсць магчымасць бясплатна займацца ў фітнес-клубе. За сваю сацыяльна арыентаваную дзейнасць Ірына некалькі гадоў таму атрымала падзяку ад старшыні аблвыканкама. «Мне падабаецца займацца дабрачыннасцю, — прызнаецца яна. — Людзі, якія трапілі ў бяду, вельмі добразычлівыя. З імі, можа, і складана, але адчуваеш, як ім патрэбна гэтая дапамога. І гэтае пачуццё дае сілы».
«На ўсё патрэбны грошы»
— Запрашаем на працу інвалідаў і маладых спецыялістаў. Адным словам, тых, каму цяжэй знайсці працу, чым здароваму чалавеку, — кажа заснавальніца яшчэ аднаго магілёўскага прыватнага прадпрыемства «Аэліт-мама» Святлана Акуленка. Першапачаткова фірма спецыялізавалася на паслугах для мам і дзяцей — праводзіла курсы падрыхтоўкі да родаў, масаж, плаванне для дзяцей, пачынаючы з першага месяца жыцця. Потым тут сталі практыкаваць фізкультурна-аздараўленчую дзейнасць, дадаткова адкрылі трэнажорную залу, цырульню. Арганізавалі нават сустаўную гімнастыку для жанчын ва ўзросце. Паслуга, дарэчы, вельмі запатрабаваная.
Святлана, як і Ірына, працуе па праграме адаптацыі інвалідаў. Яна, дарэчы, мае медыцынскаю адукацыю і 8 гадоў медыцынскага стажу.
Сярод работнікаў фірмы — таксама інваліды 2-й і 3-й груп з дзяцінства або тыя, хто стаў імі ў выніку няшчасных выпадкаў ці сур'ёзных захворванняў. Апошнім часам шмат звяртаецца людзей, якія атрымалі інваліднасць пасля аперацыі па анкалогіі. Некаторыя саіскальнікі прыходзяць у «Аэліт-маму» праз тэрытарыяльны цэнтр сацыяльнага абслугоўвання Кастрычніцкага раёна, з якім фірма месціцца ў адным будынку. Святлана заўсёды ў курсе навін магілёўскага таварыства інвалідаў, падтрымлівае з ім цесныя кантакты.
Штат прадпрыемства невялікі — 15 чалавек, але першапачаткова тут ужо было прадугледжана 3 працоўныя месцы для маладых спецыялістаў і 4-5 для інвалідаў. «Можна было б працаўладкаваць і больш чалавек, але на ўсё патрэбны грошы, — уздыхае Святлана. — Калі б дзяржава дапамагла з фінансамі... А так — абсталяваць адно працоўнае месца для інваліда сёння каштуе 2-3 тысячы рублёў. У нас, напрыклад, працуе адміністратар з кампрэсійным пераломам пазваночніка. Прыйшлося шукаць спецыяльнай формы крэсла, бо сядзець на звычайным яна не магла. Або наша прыбіральшчыца — інвалід з дзяцінства, у якой замест тазасцегнавага сустава імплантат. Ёй цяжка нахіляцца, патрэбны спецыяльны пыласос. Ды і псіхалагічна такіх людзей неабходна падтрымліваць, інваліды часта камплексуюць. Прыйшла неяк жанчына з вышэйшай адукацыяй, якая па стане здароўя не магла працаваць па прафесіі. Яна доўга прывыкала да таго, што стала прыбіральшчыцай. Некалькі месяцаў пераконвалі яе, што нічога ганебнага ў яе працы няма. Саромецца павінны тыя, хто наогул не працуе.
Непрадпрымальны... перавозчык
Былы марак-падводнік Мікалай Кустоўскі жыве ў Быхаве, але цяжкае захворванне прымушае яго рэгулярна ездзіць на гемадыяліз у Магілёў. І ён вельмі ўдзячны мясцоваму прадпрымальніку Сяргею Несцераву, які кожную суботу давозіць яго з Быхава непасрэдна да ўвахода ў абласную бальніцу.
— Сёння на 6.30 раніцы гэта быў адзіны мой пасажыр, — тлумачыць Сяргей, калі пенсіянер адпраўляецца на чарговы сеанс. На гадзінніку 7.30. У палове 12-й мужчыну трэба будзе забраць і адвезці назад у Быхаў. Да гэтага часу перавозчык паспее здзейсніць яшчэ два рэйсы. Перавозкі — яго бізнес, але ён працуе ад аўтапарка. І дадатковы рэйс, які ён здзяйсняе па ўзгадненні з упраўленнем па працы, занятасці і сацыяльнай абароне Быхаўскага райвыканкама, для яго зусім не прыбытковы. Спачатку хворых было сямёра, і Несцераў вазіў іх туды і назад тройчы на тыдзень. Зараз гемадыяліз патрэбны толькі двум. Таму сацыяльны рэйс у яго застаўся адзін — па суботах. Калі пашчасціць з пасажырамі на іншых рэйсах, можна лічыць, што паездка акупілася. Але вельмі часта зрабіць гэта перашкаджаюць нелегалы. Пасажыры не паспяваюць нават дайсці да касы, як іх «ужо перахопліваюць». Сяргей Несцераў нават у Міністэрства транспарту звяртаўся, каб абаранілі інтарэсы сваіх перавозчыкаў, але той ліст «спусцілі» на вобласць. А мясцовыя ўлады што могуць зрабіць? Нелегалаў яшчэ трэба за руку схапіць. Да таго ж яны таксама маюць ліцэнзію на перавозкі.
Сяргей, па сутнасці, мог бы таксама працаваць як «вольны мастак». Але сумленне не дазваляе. «Я ж у Савецкім Саюзе выхоўваўся», — усміхаецца ён. І прызнаецца, што было б лягчэй працаваць, калі б для такіх, як ён, перавозчыкаў існавалі льготы. Усё ж такі ён — у адрозненне ад сваіх прадпрымальных калег — выконвае сацыяльныя рэйсы.
Нэлі ЗІГУЛЯ
Фота аўтара і з архіваў Ірыны Максімавай і Святланы Акуленкі
Амаль тысяча дзвесце чалавек збяруцца, каб вырашаць найважнейшыя пытанні развіцця краіны.
Расказаў першы намеснік старшыні Дзяржаўнага камітэта па навуцы і тэхналогіях Рэспублікі Беларусь Дзяніс Каржыцкі.
Як вакцыны выратоўваюць жыцці і чаго можа каштаваць іх ігнараванне?
Аляксандр Курэц – самы малады народны выбраннік у сваім сельсавеце і адзіны дэпутат сярод сваіх калег па службе.
