Як зрабіць са злоўленай рыбы сувенір?
Валерый Талстой, старшы оперупаўнаважаны аддзялення крымінальнага вышуку Шумілінскага раённага аддзела ўнутраных спраў, у вольны час захапляецца рыбалкай і таксідэрміяй рыб. Апошняе — даволі рэдкае хобі.
Безумоўна, пры знаёмстве я не мог не запытаць: мо маёр міліцыі — нашчадак славутага пісьменніка? Ён сціпла прызнаўся, што дакладна ведае сваіх продкаў да трэцяга калена, а глыбей... Хутчэй за ўсё, са знакамітым графам яны цёзкі, і не болей.
Дарэчы, сярод цытат вядомых людзей пра рыбалку аўтар гэтых радкоў знайшоў трохі ад Талстога: «Пасля ад'езду доктара Сяргей Іванавіч пажадаў ехаць з вудай на раку. Ён любіў вудзіць рыбу і як быццам ганарыўся тым, што можа любіць такі дурны занятак». Для Валерыя Талстога, які на працы, можна лічыць, таксама «рыбак»: ловіць усякую «крымінальную рыбу», рыбалка — добры спосаб адпачыць, а таксідэрмія — вельмі захапляльны занятак. Было б з чаго рабіць чучалы! Калі ёсць магчымасць, Валерый адразу едзе на рыбныя месцы, якіх ведае нямала.
— Родам я з Бешанковіч. Там і сёння мае бацькі жывуць. Бацька, Леанід Рыгоравіч, дзякуй Богу, поўны сіл, працуе будаўніком. Святлана Іванаўна, мама, хоць і на пенсіі, але па-ранейшаму працуе швачкай. У гарадскім пасёлку Бешанковічы я скончыў школу, адтуль пайшоў служыць у армію. Потым вучыўся ў Магілёўскай сярэдняй школе міліцыі. Па размеркаванні трапіў у Шуміліна. У нас з жонкай Аксанай (яна да дэкрэтнага водпуску працавала ў раённым аддзеле адукацыі начальнікам метадычнага кабінета. — Аўт.) два хлопчыкі. Уладу — 9 гадоў, Дзіму — 2 гады і 7 месяцаў. Вядома, старэйшага сына, калі вельмі просіцца, бяру на рыбалку, ды пакуль, відаць, зарана. Хлопчык хутка стамляецца, ды ж яшчэ і камары кусаюць (смяецца). Я сябе добра памятаю ў такім узросце: бацька гадзінамі лавіў, а я жаб на беразе ганяў, — расказвае Валерый Леанідавіч.
Наогул, мой герой — чалавек з пачуццём гумару. Мо таму чамусьці раптам падчас нашай гутаркі ўспомнілася савецкая камедыя «Трое ў лодцы, не лічачы сабакі». Памятаеце эпізод, калі ў кавярні ўсе расказвалі па чарзе пра гіганцкую па памерах рыбу, якая вісела на сцяне? Кожны — што ён злавіў. А калі рыба ўпала, аказалася, што яна з гіпсу. Разам з Валерыем Леанідавічам пасмяяліся, калі ўспомнілі гэта.
Расказваючы пра сваю самую вялікую па памерах і вазе рыбу, мой суразмоўца хваляваўся, што не паверу. Летась у кастрычніку ён злавіў шчупака вагой 8,4 кілаграма.
Вопытны рыбак шчыра падзяліўся сакрэтамі, чым і на што ловіць. Часцей за ўсё рыбачыць на маторцы. Таксідэрміяй зацікавіўся нечакана.
— Ніхто мяне не вучыў. Нешта прачытаў, сюжэты па тэлебачанні паглядзеў і вырашыў паспрабаваць. З некалькіх шчупакоў ужо зрабіў чучалы, ды дома толькі адзін застаўся. Цесцю аднаго падарыў, сябрам — яшчэ парачку...
Зрабіць чучала рыбы не так ужо і складана, сцвярджае Талстой і з ахвотай раскрывае сакрэты таксідэрміста.
Рыбе адразаюць галаву, выразаюць з яе мяса, жабры. Потым галаву трэба пакласці ў соль або ў саляны раствор. У апошнім солі павінна быць дастаткова, каб яна ўжо больш не растваралася. Некаторыя таксідэрмісты, каб праверыць, ці хапае солі, кідаюць у ваду яйка. І калі яно не тоне, солі больш не трэба. Каб добра «засалілася» тая галава, трэба пачакаць 1,5-2 тыдні. Потым «нарыхтоўку» трэба добра прамыць у халоднай вадзе і пакласці прыкладна на суткі ў каструлю з вадой. Перыядычна неабходна мяняць ваду і абмываць галаву. Галоўнае, каб лішняя соль уся выйшла, інакш, калі потым будзеце пакрываць лакам, соль будзе праступаць на паверхні галавы, што сапсуе ўвесь выгляд.
— Пасля апрацоўкі соллю бяром рыбную галаву, расцягваем жабры і прыкладваем да кавалка драўняна-стружкавай пліткі або дошкі, у якой загадзя зроблены дзірачкі. Ніткамі галаву прышываем. Пашчу рыбы фіксуем з дапамогай палачак ці алоўкаў. З вачыма я нічога не раблю. Ведаю, што можна вочы ад лялькі ўстаўляць, але ў мяне і так атрымліваецца добра. У чучал маіх рыб вочы натуральныя. Звычайна лаўлю шчупака для таксідэрміі ў перыяд жору: у кастрычніку, лістападзе, калі часцей за ўсё ўжо ёсць ацяпленне ў кватэры. Дошку з галавой рыбы прывязваю да батарэі або кладу наверх. Калі яна поўнасцю высыхае, становіцца як камень. Значыць, гатовая да афарбоўкі лакам... Лак бяром бясколерны.
Валерый запрасіў яшчэ раз у госці. Трэба будзе выбрацца... Мо і на рыбалку возьме, а потым пакажа ў дэталях, як рабіць прыгожы сувенір?
Жонка Валерыя Аксана дадала, што ён яшчэ і добры кухар: калі рыбу зловіць — смачная страва гарантавана. Да захапленняў мужа ставіцца... Ну, перыядычна, як многія жанчыны трохі незадаволеная бывае: «Зноў на рыбу ідзеш, каб дома нічога не рабіць?!» Але, безумоўна, яна ганарыцца такім мужам. Валявы чалавек, якога паважаюць калегі, але баяцца злачынцы — такі ён, Талстой з Шуміліна.
Аляксандр ПУКШАНСКІ.
Шуміліна — Віцебск
Выбар саджанца для садавода — той момант, значнасць якога складана пераацаніць.
Канцэрт для дзяцей і моладзі, пластычны спектакль Ягора Дружыніна і «Рок-панарама».