Усяго багата

Такога абраду няма ў суседнiх народаў!..

У народзе лiчылася, калi на Багач добрае надвор'е — значыць, i восень будзе цёплая. Сёлета свяцiла сонейка, а ў паветры павольна лёталi серабрыстыя павуцiнкi. Такое цудоўнае надвор'е 21 верасня стала добрай нагодай, каб наведаць Дзяржаўны лiтаратурны музей Янкi Купалы ў Вязынцы, дзе Студэнцкае этнаграфiчнае таварыства зладзiла восеньскi фестываль Багач.

…Па дарозе да музея расцягнулiся людзi ў народных строях. «Сёння, мабыць, нейкае свята?» — спытаў адзiн з пасажыраў. «Багач», — з усмешкаю адказалi дзяўчаты ў iльняных кашулях.

Каля ўвахода гасцей свята сустракалi сябры Студэнцкага этнаграфiчнага таварыства ды прапаноўвалi тым, хто не захапiў з сабою жменьку зерня, маленькiя «багачыкi» з жытам, пшанiцай цi аўсом. Але многiя, у каго былi «запасы», набылi сабе i гэтыя палатняныя мяшэчкi з прыгожымi лiнарытамi Тамары Дзяменцьевай

.

На дудачны найгрыш Яўгена Барышнiкава да сцэнiчнай пляцоўкi падыходзiлi гледачы i выступоўцы — пачынаўся галоўны абрад свята… Усе прысутныя ссыпалi зерне ў лубок з падпаленай свечкай — i з агульным «багачом» абышлi ўвесь двор музея, спяваючы жнiўныя песнi. Потым яго аддалi гаспадынi, каб тая паставiла «багач» на покуць i захавала да наступнага года — гэта прынясе ў яе дом багацце ды шчасце.

На Багач нашы продкi падводзiлi вынiкi сваёй летняй дзейнасцi. «Багач, што ўсяго багата… Гаспадар падлiчвае свае скарбы: што сабраў з поля, што ў агародзе вырасла», — кажа Ганаэфа Маркевiч з вёскi Збрашкi Шчучынскага раёна. Да гэтага свята завяршалi ўсе работы ў полi, старалiся пачысцiць i схаваць да вясны земляробчы iнвентар, якi называўся «рагачом». У народзе казалi: «Прыйшоў багач — кiдай рагач, бяры сявеньку — сей памаленьку». «Багачом» называлi таксама кошык цi лубок з жытам i свечкаю, з якiм абыходзiлi ўсе двары ў вёсцы.

Пасля завяршэння гэтага старадаўняга абраду госцi музея пачулi традыцыйныя жнiўныя i восеньскiя спевы. Першым выступiў гурт «Горынь» (дарэчы, так на Беларусi называюць адмысловыя чырвоныя нiткi для вышыўкi). Потым сцэнiчную пляцоўку занялi спявачкi з вёскi Студзераўшчына Дзятлаўскага раёна. Задорная песня «Выйшла замуж маладою» настолькi спадабалася гледачам, што гурт папрасiлi праспяваць i па-за сцэнай. Першую частку спеваў завяршылi гурты «Варган» i Gudа.

Яшчэ а дванаццатай гадзiне на тэрыторыi музея разгарнуўся кiрмаш традыцыйных рамёстваў — можна было набыць вырабы з саломы i лазы, дзеткам вельмi спадабалiся глiняныя свiстулькi. Сямейная майстэрня «Поўня» парадавала прысмакамi ды «мядовым бодзi-артам». Падчас перапынку можна было паўдзельнiчаць у майстар-класах па ткацтве паясоў, лазапляценнi, кавальстве, навучыцца рабiць беларускую ляльку ды плесцi вянкi з восеньскiх лiстоў. А сямейны клуб Студэнцкага этнаграфiчнага таварыства падрыхтаваў для дзетак гульнявую пляцоўку. Не забылiся сябры СЭТ i на гастранамiчную праграму: на свяце можна было пакаштаваць стравы традыцыйнай беларускай кухнi — напрыклад, з'есцi праснак ды выпiць духмянага крупнiку.

Пасля таго як госцi падсiлкавалiся, да сцэнiчнай пляцоўкi iх запрасiў гук дуды — праграму працягнулi традыцыйныя мужчынскiя спевы. Гурт хлопцаў, якiя толькi нядаўна пачалi збiрацца, каб спяваць, выйшаў пакуль без назвы. У гурце «Рада» аб'ядналiся людзi з глыбокай цiкавасцю да беларускай традыцыi, хоць i не звязаны з этнаграфiяй i культуралогiяй прафесiйна. Завяршыў песенную частку фестывалю Раман Яраш з палескай песняй, якую ён выканаў пад гiтару. Пасля запрошаныя музыкi зайгралi жвавыя беларускiя песнi — i перад сцэнай ўтварылася танцавальная пляцоўка… А «Багач» будзе стаяць на покуцi да новага багатага ўраджаю!

Юлiя КIРЭЙЧЫК, Фота аўтара